Een rotsvast zelfvertrouwen

Inhoudsopgave

Inleiding

Zelfvertrouwen betekent de realiteit zien

Zelfvertrouwen is de primaire kracht

Zelfvertrouwen, vastgrijpen en autoriteit

Overige teksten inzake zelfvertrouwen

Geen ideeën van ik

Niet vastgrijpen in het waarnemen

De noodzakelijkheid van de ontwikkeling van begrip

Wees altijd als een passieve toeschouwer

Mara de misleider

M106 — Aneñjasappaya Sutta — De weg naar het onverstoorbare

Het geloof van een boeddhist

Onwrikbaar vertrouwen

Extra aanbevelingen

Inleiding

Vanuit deze pagina wordt gericht en specifiek verwezen naar de belangrijke teksten die in het bijzonder het aspect zelfvertrouwen belichten. Zelfvertrouwen en wijsheid oftewel begrip, gaan hand in hand en ontwikkelen zich gelijktijdig. De tekstdelen waarnaar vanuit deze pagina verwezen wordt, geven snel helderheid van hoe zelfvertrouwen zwakker en hoe het sterker wordt. Ook zullen we straks zien dat de Boeddha in M106 — Aneñjasappaya Sutta — De weg naar het onverstoorbare, aangeeft dat zelfvertrouwen essentieel is op de weg naar bevrijding van alle lijden. Daarvoor is wijsheid nodig en zoals gezegd gaat dat hand in hand met zelfvertrouwen.

Omdat zelfvertrouwen erg belangrijk is, zijn er veel meer gerelateerde teksten en toespraken omtrent dit onderwerp. Echter, de bedoeling van deze pagina is om een heel goed beeld te geven van hoe het werkt, zonder een overdaad aan verwijzingen.

Het is goed om op een later moment de gehele groep pagina door te nemen waarnaar wordt verwezen in de rubriek Extra aanbevelingen. Want hoe meer samenhangende aspecten je begrijpt, hoe beter. Daarnaast is training en het ernaar leven, erg belangrijk omdat hierdoor eigen ervaring opgedaan wordt.

Verder kun je ook de verwijzingen bij saddha in het woordenboek raadplegen en de gehele sectie Inzicht meditatie doornemen.

Zelfvertrouwen betekent de realiteit zien

'Zelfvertrouwen betekent 'vertrouwen in jezelf hebben'. Wanneer je heel helder van geest bent, kun je helder waarnemen. Dan twijfel je niet aan wat je ziet, hoort etc. Dit geldt dus ook wanneer je iets leest, wanneer mensen iets zeggen, een bepaald gedrag vertonen etc. Als in al die gebeurtenissen helderheid van geest is, kun je ook zelf helder en verstandig nadenken. Dan is er zelfvertrouwen, vertrouw je op jezelf, dan geloof je in jezelf.

Een heldere geest is niet bezoedeld en ziet daarom de dingen zoals ze werkelijk zijn (yathabhuta). Hij kan wat de waarheid (sacca) is en wat de waarheid niet is, goed van elkaar onderscheiden (patisambhida), en daarom ook wat goed (kusala) en verkeerd (akusala) is. Dit is de zuivering van de geest (citta visuddhi). Dit betekent dat er juist begrip (samma ditthi) is. Wanneer iemand je iets vertelt dat waar is, dat overeenkomt met de realiteit (sacca), dan geloof je datgene wat is gezegd, mits er juist begrip in je is. Op die manier staat zelfvertrouwen gelijk aan geloof. En zo hoort het geloof van een boeddhist in zijn Leraar gefundeerd te zijn op juist begrip. Zonder juist begrip is het een blindelings volgen wat geen enkele waarde in zich heeft. De Boeddha heeft altijd aangespoord tot een zorgvuldig (patisankha) en kritisch onderzoek (dhamma vicaya).

Zelfvertrouwen is de primaire kracht

In het boeddhisme spreken we over vijf krachten (bala). Deze vervullen een vooraanstaande sleutelrol in de mentale ontwikkeling (bhavana).

De eerste kracht in de lijst — zelfvertrouwen (saddha) — is de primaire kracht omdat deze kracht de overige krachten in de lijst ondersteunt en versterkt. Samen vormen het de belangrijkste krachten die de ontwikkeling van juist begrip (samma ditthi) oftewel wijsheid (pañña) bevorderen dat noodzakelijk is voor de bevrijding (vimutti) van lijden (dukkha).

Zelfvertrouwen is dus allesbepalend voor de ontwikkeling van de overige krachten in de lijst. Door bestudering (pariyatti) en beoefening (patipatti) van de Dhamma zal een doordringend inzicht (pativedha) ontstaan waardoor zelfvertrouwen in kracht toeneemt.

Zelfvertrouwen, vastgrijpen en autoriteit

Een erg belangrijk aspect in de ontwikkeling van zelfvertrouwen, is de manier waarop we zintuiglijk verlangen (kamacchanda) onder controle (tapo) hebben. Als we vaak aan de verlangens van de zintuigen toegeven ontstaat er een 'pathway'. Dit wil zeggen dat zintuiglijke verlangens langzaamaan in kracht zullen toenemen. Ze worden steeds dominanter. Zo wordt zintuiglijk verlangen langzaamaan geïntensiveerd tot een begeerte.

Begeerte (tanha) is min of meer gelijk aan vastgrijpen, jezelf afhankelijk (nissito) maken. Hieruit ontstaat gehechtheid (upadana) waardoor we geen vrije mensen kunnen zijn, niet echt onafhankelijk (anissito) kunnen zijn. Omdat we zo niet op eigen benen kunnen staan versperd het onze weg naar volwassenheid (gotrabhu) en dus het uiteindelijke doel — Nibbana.

Vanwege die onvrijheid, dit vastgrijpen, worden we steeds afhankelijker. Zo worden dingen en mensen een autoriteit voor ons. Ze domineren dan over ons waardoor we niet vrij kunnen zijn omdat we erdoor in beslag genomen zijn. Echter, de meest dominante autoriteit is de innerlijke autoriteit. Dat is zo omdat we zelf vastgrijpen aan allerlei objecten die we waarnemen. Doordat we zelf reageren op de misleidingen van Mara raken we in dingen betrokken, erdoor in beslaggenomen zodat we niet vrij kunnen zijn. Daarom moet onze aandacht vooral op de innerlijke wereld gericht zijn, daar waar het vastgrijpen zich wortelt. Vandaar dat zelfoverwinning van essentieel belang is.

Wat was die cruciale instructie van de Leraar ook alweer…

Overige teksten inzake zelfvertrouwen

Raadpleeg ook de volgende teksten inzake zelfvertrouwen. We verwijzen ook naar M106 — Aneñjasappaya Sutta — De weg naar het onverstoorbare, waarin de Boeddha de belangrijkheid van zelfvertrouwen beklemtoond. Verstandig is om ook de groep pagina door te nemen waarnaar wordt verwezen in de rubriek Extra aanbevelingen.

Extra aanbevelingen