Het essentiële van goede vriendschap

Mitta

Inhoudsopgave

Uit de Sigalovada Sutta

Uit het commentaar van de Dhammapada

De hoogste zegeningen

Goede vrienden hebben

Goed of verkeerd gezelschap

De allerbeste vriend

mitta

'Vriend'.

Omdat goede vriendschap zeer essentieel is voor de mentale ontwikkeling van een persoon, neemt vriendschap een bijzondere plaats in binnen het boeddhisme. Om goede en slechte vrienden te kunnen onderscheiden, wordt in de boeddhistische lectuur het concept 'vriend' dan ook uitgebreid geanalyseerd.

Een kalyana mitta is een goedaardige vriend, iemand die je naar het goede leidt (bijvoorbeeld een meditatieleraar). Een papa mitta is een kwaadaardige vriend, iemand die je naar het kwade leidt.

Innerlijke harmonie, vrede, gemoedsrust, is een belangrijk basis voor geluk en mentale ontwikkeling. De mensen waarmee je omgaat dragen hier in grote mate aan bij. Maar besef wel dat je innerlijke harmonie zelf moet ontwikkelen. Zo kies je er zelf voor met welk soort volk je omgaat. Met goede of met slechte vrienden. Ook je reguliere gezelschap, de mensen waar je mee omgaat, waar je contacten mee onderhoudt, bepaalde groepen mensen op internet, mensen waarmee je werkt, waarmee je leeft etc., zijn allemaal van cruciaal belang. Naast je beste vrienden zijn ook dit de mensen die een grote invloed op je kunnen hebben. Zowel in positieve als in negatieve zin.

Op deze pagina zullen we een paar belangrijke opsommingen en verwijzingen maken.

Dhammapada 078.

Uit de Sigalovada Sutta

In D31 — Sigalovada Sutta — Advies aan Sigala, worden 8 typen vrienden door de Boeddha omschreven. Bekijk straks eens deze sutta hoe nauwkeurig en direct herkenbaar de Boeddha de slechte en goede vrienden uit elkaar weet te houden.

Slecht

1. Aññadatthuhara: die uit is op bezit.
2. Vaci parama: de huichelaar.
3. Anuppiyabhani: de mooiprater.
4. Apaya sakha: hij, die ruïneert. (Ook wel apaya sahaya.)

Goed

1. Upakaraka mitta: de helper.
2. Samana sukha dukkha mitta: dezelfde bij geluk en tegenslag.
3. Atthakkhayi mitta: hij, die goede raad geeft.
4. Anukampaka mitta: hij, die sympathie voor je heeft.

D31 — Sigalovada Sutta — Advies aan Sigala

Uit het commentaar van de Dhammapada

In het commentaar van de Dhammapada worden 7 typen vrienden aangeduid.

Slecht

1. Pana sakha: zij die alleen je vriend zijn in bars.
2. Sammiya sammiyo: zij die alleen je vriend zijn wanneer je hen ontmoet.
3. Atthesu jatesu: zij die alleen je vriend zijn wanneer zij iets van jou gedaan willen krijgen.

Goed

1. Upakaraka mitta: vrienden die ook echte vrienden zijn in nood.
2. Samana sukha dukkha mitta: zij die er altijd voor je zijn, ongeacht of het goed of slecht met je gaat.
3. Atthakkhayi mitta: de goede vrienden die je op het Pad begeleiden om vooruitgang te boeken en je ontmoedigen het verkeerde te doen.
4. Anukampaka mitta: het zijn goede vrienden wanneer ze niet gelukkig zijn wanneer jij je ellendig voelt, maar ze zijn erg gelukkig wanneer het goed met je gaat. Zij vermanen hen die slecht over je spreken en prijzen hen die goed over je spreken.

Uit het commentaar van Dhp078.

De hoogste zegeningen

Toen een deva de Boeddha bezocht en hem vroeg wat de hoogste zegeningen zijn, somde hij 38 zegeningen op. Het niet omgaan met dwazen maar omgaan met wijze mensen, schreef hij toe aan de allereerste voorwaarden waaraan moet worden voldaan om gelukkig te zijn.

Goede vrienden hebben

De Boeddha benadrukt het belang van het hebben van goede vrienden.

Goed of verkeerd gezelschap

Hier verwijst de Boeddha naar twee richtingen naar waar het op kan gaan hetgeen iedere goede boeddhist hoort te weten.

De allerbeste vriend

Een meditatieleraar (kammatthanacariya), vooral als het een arahat betreft, is de allerbeste vriend die je maar kunt wensen. Hij is de kalyana mitta — de edele of goede vriend — d.w.z. diegene die kundig is in het wijzen van het boeddhistisch Pad dat leidt naar de opheffing van lijden (dukkha). Zowel zijn mededogen (karuna) als zijn wijsheid (pañña) is onbegrensd (appamana). Daarom is hij de allerbeste gids voor zijn leerling waardoor zijn leerling hetzelfde doel (Nibbana) kan bereiken als dat hijzelf heeft bereikt. Tussen een goed leraar en een goed leerling bestaat een bijzondere harmonie.

De Boeddha zei: "Edele vriendschap is het hele heilige leven", en hijzelf is gelijk aan de meest voortreffelijke vriend.

Eindnoten

^[1] Dit verwijst niet alleen naar onontwikkelde mensen, maar vooral ook naar de slechten in gedachten, woord en daad.

^[2] Voor meer over slechte en goede vrienden, zie mitta. Voor meer over eerbetuiging, zie puja.

^[3] Zoals zij die het Pad van de Boeddha bewandelen en zich dus trainen in deugdzaamheid (sila), concentratie (samadhi) en wijsheid (pañña).