Wat is de meditatie van indachtigheid?

Inhoudsopgave

Beperkt overzicht van de vier fundamenten van indachtigheid

Positieve gevolgen van de ontwikkeling van inzicht

Beperkt overzicht van de vier fundamenten van indachtigheid

De vier fundamenten van indachtigheid vormen de bases van de ontwikkeling van inzicht (vipassana). Voor meer, zie satipatthana.

• Indachtigheid van het lichaam (kayanupassana).
• Indachtigheid van gevoelens (vedananupassana).
• Indachtigheid van de geest (cittanupassana).
• Indachtigheid van mentale objecten (dhammanupassana).
  • De vijf hindernissen (pañca nivarana).
  • De vijf aggregaten van hechten (pañca upadana kkhandha).
  • De zes innerlijke en de zes uiterlijke zintuigbases (salayatana).
  • De zeven factoren van verlichting (bojjhanga).
  • De vier Edele Waarheden (cattari ariya sacca)

Positieve gevolgen van de ontwikkeling van inzicht

Boeddhistische meditatie is erop gericht hart en geest te zuiveren van alle storende invloeden, de zogenaamde bezoedelingen. Het is een gedisciplineerd proces, dat begint met het cultiveren van positieve kwaliteiten als welwillendheid of liefdevolle vriendelijkheid (metta), mededogen (karuna) en kameraadschap, meelevende vreugde over het succes van anderen (mudita) en gelijkmoedigheid (upekkha) ten opzichte van de wisselvalligheden van het leven, om zodoende het evenwicht en de kalmte of gemoedsrust te bewaren. Bij de beoefening ervan wordt contemplatie ontwikkeld in het kader van geestelijke kalmte (samadhi), maar met het inzicht (vipassana) dat de waarheid verwezenlijkt en de weg naar volmaakte emancipatie verlicht.

De vipassana methode brengt het verkrijgen van kennis (ñana) door rechtstreekse waarneming met zich mee, hetgeen zelfvertrouwen en geestelijke evenwichtigheid doet ontstaan. Er zijn zes fasen in dit proces: het cultiveren van indachtigheid, het overwinnen van smart en verdriet, het beëindigen van lijden of het onbevredigende, het betreden van het Pad, het helder bevatten van de werking van de geest. Dit wordt ook genoemd: juiste visie of algeheel begrip, wat het pad naar uiteindelijke kennis zuivert, of: juiste volharding om het doel van de uiteindelijke waarheid of Nibbana te verwerkelijken. Contemplatie en inzicht werken samen en hun groei wordt gelijktijdig bevorderd. Om aan de intenties van deze manier van meditatie te voldoen, worden de vier fundamenten van indachtigheid gebruikt zoals hierboven opgesomd.

Wat is indachtigheid (sati)? In morele zin heeft het ten eerste te maken met geweten: iemand die waakzaam is ten opzichte van al zijn gedachten en activiteiten van het lichaam, kan het doen van het goede en het vermijden van het slechte bevorderen en de geest zuiveren van alle belemmerende neigingen (anusaya) en invloeden (asava's). Indachtigheid betekent ook oplettendheid of aandachtigheid en zorgvuldigheid. Bij de beoefening van vipassana meditatie betekent indachtigheid: je volledig gewaar zijn van het huidige moment en de handeling die nu plaatsvindt. Aandachtigheid betekent de focus van het bewustzijn gericht op fysieke en mentale verschijnselen zoals ze zich voordoen. Op dezelfde manier wordt zuivere aandacht aan innerlijke waarneming gegeven, hetgeen men in acht neemt als het zien of kennen van het gevoel, de geestestoestand of het geestelijk object, maar zonder af te dwalen naar mentale associaties over deze toestanden. Zo is indachtigheid een creatieve poging tot alertheid, concentratie en het zich realiseren van alles wat er opkomt als je mediteert.

Een nevenbetekenis is waakzaamheid ten aanzien van de bezigheden in het dagelijks leven, wat onbeperkte toepassingsmogelijkheden biedt. Indachtigheid wordt weergegeven door het gezegde uit de Dhammapada:

We zien dus dat indachtigheid een hoedanigheid is die ontwikkeld moet worden, niet alleen door strikte perioden van meditatie, maar ook in de sleur van het dagelijks leven.

Het meest betekenisvolle kenmerk van deze viervoudige satipatthana meditatie zoals die tot dusver is beschreven, is de contemplatie van gedachten, zonder onderbreking van het begin tot het einde. Dat is de allerbelangrijkste oefening. Wordt deze meditatie ijverig beoefend, dan stelt dat iemand in staat het pad naar Nibbana te betreden.

Overeenkomstig de Visuddhi Magga (Pad van Zuivering) en andere belangrijke boeddhistische teksten, is het voor iemand die deze meditatie wil beoefenen, noodzakelijk om in contact te staan met een kundig en edel leraar. Dit is uitermate belangrijk, omdat iemand die deze meditatie wil beoefenen, zonder begeleiding door zo'n leraar, misleid kan worden.

Door het beoefenen van de verscheidene secties van de satipatthana meditatie als onderdeel van de dagelijkse routine, zal iemand ook bekwaam zijn om zijn leven onder controle te krijgen. Hij zal het op een succesvolle wijze kunnen regelen, en daardoor een leven kunnen leiden van vrede en tevredenheid.