Dhammapada hoofdstuk 20 — Het Pad

Van alle paden is het Achtvoudige Pad het allerbeste. Van de waarheden zijn de Vier Edele Waarheden de allerbeste. Onthechting (Nibbana) is de allerbeste staat van alle staten. En van alle mensen (de tweevoetigen) is hij die ogen heeft (de Boeddha) de allerbeste.

Dit is het pad. Er is geen ander pad voor de zuivering van inzicht. Dit pad dien je te volgen voor Mara's totale verbijstering. Door dit pad te volgen zal Mara geen grip meer op je hebben.

Als je dit pad volgt zul je al het lijden vernietigen. Dit pad is door mij geopenbaard nadat de pijlen van verdriet en ellende waren uitgetrokken.

De inspanning moet door jou zelf gedaan worden. De Tathagata's (de Boeddha's) wijzen slechts de weg en leiden je. Degenen die mediteren, zij die het pad volgen, ontsnappen volledig aan de hinderlagen van Mara.

Alle samengestelde dingen, alle dingen die samengebundeld zijn, alle opgekomen dingen, zijn vergankelijk, niet blijvend. Wanneer dit is gerealiseerd met inzicht, bereikt iemand de onthechting van lijden. Dit is het pad van totale zuivering van bezoedelingen.

Alle samengestelde dingen, alle dingen die samengebundeld zijn, alle opgekomen dingen, zijn beladen met lijden. Wanneer dit is gerealiseerd met inzicht, bereikt iemand de onthechting van lijden. Dit is het pad van totale zuivering van bezoedelingen.

Alle staten van bestaan zijn zonder een zelf, zonder enige vaste of blijvende kern. Wanneer dit is gerealiseerd met inzicht, bereikt iemand de onthechting van lijden. Dit is het pad van totale zuivering van bezoedelingen.

Als een persoon niet de inspanning levert zelfs op het moment dat dat van belang is, als een persoon sloom is ondanks dat hij jong en sterk is, als een persoon heilzame gedachten onderdrukt (en geen heilzame gedachten cultiveert), als hij lui is, dan zal hij het pad naar wijsheid niet vinden.

Als iemand zichzelf goed beheerst in het spreken, goed beheerst in de geest en als iemand zich weerhoudt van lichamelijke immoraliteit (kamma patha), dan zal hij zeker het Edel Achtvoudige Pad (Ariya Atthangika Magga) bereiken dat door de heiligen is gerealiseerd.

Van bespiegeling en geconcentreerde meditatie ontstaat verfijnde wijsheid. Door het niet beoefenen van meditatie vermindert wijsheid. Wanneer deze twee paden eenmaal herkend zijn — het ene leidend tot vermeerdering en het andere tot vermindering van wijsheid — moet iemand zichzelf dusdanig gedragen dat zijn wijsheid toeneemt.

Monniken, kap het woud van bezoedelingen om, maar kap niet de alleenstaande boom om. Angst komt voort uit het woud van bezoedelingen. Veeg het schoon, zowel het woud als het struikgewas. Wanneer dit kapwerk volbracht is heb je Nibbana verwerkelijkt.

Zolang de geest van de man gehecht is aan vrouwen, al is het slechts een moment, zolang zal zijn geest gehecht zijn, precies zoals een kalf gehecht is aan de moederkoe. Zijn gehechtheid (die niet verwijderd is) is als het niet gekapte struikgewas in het bos.

Net zoals een persoon een lelie plukt in de herfst met zijn eigen hand, zo makkelijk kun je je gehechtheid aan jezelf 'afplukken'. Ontwikkel het pad dat naar Nibbana leidt zoals dat door de Boeddha is aanbevolen. Hier wordt het gemak benadrukt waarmee arahatschap bereikt kan worden (een lelie in de herfst kan makkelijk geplukt worden).

Wanneer de onwetende persoon denkt dat hij de gehele tijd van het regenseizoen, het winterseizoen en het zomerseizoen in een bepaalde plaats kan doorbrengen, beseft hij niet de bedreiging van de dood. Een dwaas iemand denkt alleen maar aan aangename pleziertjes en staat nooit stil bij het feit dat de dood onvermijdelijk is.

Mensen zijn er trots op dat zij kinderen, vee en andere vormen van weelde bezitten. Zij neigen ernaar trots te zijn omdat hun geest door bezoedelingen overweldigd is. Vloedgolven spoelen een slapend dorp weg en nemen alle inwoners en hun bezittingen mee. Op dezelfde manier komt de dood voor hen die niet indachtig zijn, plotseling, en sleurt hen mee; hoe trots zij ook op hun bezittingen zijn…

Als een persoon door de beëindiger (de dood) gegrepen wordt, kunnen zonen hem niet beschermen. Zelfs iemands vader kan geen bescherming bieden tegen de grip van de dood, noch kunnen iemands verwanten hem redden.

Wanneer men gewaar is van het feit dat niemand je van de dood kan redden, moet een wijs mens die beheerst en gedisciplineerd is, zonder tijd te verliezen het pad naar Nibbana vrijmaken.