De zestien bezoedelingen
Upakkilesa
Alle onheilzame mentale staten zijn bezoedelingen. Op deze pagina een lijst van zestien bezoedelingen.
'Bezoedelingen'; 'geest-bezoedelingen'; 'onvolkomenheden'; 'onvolmaaktheden'; 'onheilzame kwaliteiten'; 'onheilzame staten van de geest'. Synoniem: kilesa (maar dan een lijst van 10).
Een lijst van zestien onvolkomenheden, onvolmaaktheden of bezoedelingen van de geest (cittassa upakkilesa) verschijnt o.a. in M007: 1. begeerte (abhijjha) en onrechtmatige hebzucht (abhijjha visamalobha); 2. kwade wil (vyapada); 3. woede (kodha); 4. wrok of vijandigheid (upanaha); 5. minachting (makkha); 6. een dominante houding (palasa); 7. afgunst (issa); 8. gierigheid (macchariya); 9. illusie (maya), zie ook vipallasa; 10. oplichterij (satheyya); 11. stijfhoofdigheid (thambha); 12. verwaandheid (sarambha); 13. eigendunk (mana); 14. zelfverheffingswaan (atimana); 15. ijdelheid of trotsheid (mada); 16. nalatig in oplettendheid (pamada).
MA vermeld dat het verlaten waarover in M007 gesproken wordt, begrepen moet worden als 'verlating door uitroeiing' oftewel 'overwinning door vernietiging' (samuccheda pahana), dat is: complete ontworteling door het bovenwereldse pad. De zestien bezoedelingen worden namelijk achtergelaten door de edele paden (zie lokuttara) in de volgende volgorde:
Sotapatti magga
Door het pad van het in de stroom treden (sotapatti magga) worden de volgende factoren uitgeroeid (verlaten): 5. minachting; 6. een dominante houding; 7. afgunst; 8. gierigheid; 9. illusie.
Sakadagami magga
Door het pad van eenmaal terugkeren (sakadagami magga) worden bezoedelingen in kracht gereduceerd of verzwakt.
Anagami magga
Door het pad van niet meer terug keren (anagami magga) worden de volgende factoren uitgeroeid (verlaten): 2. kwade wil; 3. woede; 5. wrok of vijandigheid; 16. nalatigheid (in oplettendheid).
Arahatta magga
Door het pad van heiligheid (arahatta magga) worden de volgende factoren uitgeroeid (verlaten): 1. begeerte en onrechtvaardige hebzucht; 11. stijfhoofdigheid; 12. verwaandheid; 13. eigendunk; 14. zelfverheffingswaan; 15. ijdelheid/trotsheid.
Er zijn 3 groepen upakkilesa die betrekking hebben op meditatie:
A. 9 mentale bezoedelingen die voorkomen in 'iemand die zich toelegt op de hogere mentale training' (adhicitta sikkha): 3 grove: slecht gedrag in daden, woorden en gedachten; 3 middelmatige: gedachten van zintuiglijk verlangen, kwade wil en wreedheid; 3 subtiele: gedachten over iemands familieleden, iemands land en iemands reputatie. A03-100
B. 18 bezoedelingen in de beoefening van indachtigheid van de ademhaling (anapana sati), genoemd in PtsM, Anapana Katha (vertaald in Mindfulness of Breathing, door bhikkhu Ñanamoli (p. 60; BPS).
C. 10 'imperfecties van inzicht' (vipassanupakkilesa), zie visuddhi 5.
De Boeddha onderwijst dat bezoedelingen zich in drie lagen in de geest bevinden. Zie hiervoor anusaya.
RegID | RWlMXkRGbcr7b0v |
---|---|
Bijgewerkt | 5 november 2023 09:33:44 |
Auteur | Peter van Loosbroek — Ananda |
Locatie | www.sleuteltotinzicht.nl |
Copyright | Zie a.u.b. copyright www.sleuteltotinzicht.nl/glb_copyright.htm |
Overig | Geen |