Wat betekent object in meditatief perspectief?

Inhoudsopgave

Inleiding

Het subject is het belangrijkste object van meditatie

Een goed of verkeerd object

Een verkeerde gerichte geest betekent een verkeert gevolg

Voeding en hersens

Inleiding

'Object' is een universele aanduiding voor 'een ding' en kan in principe dus alles zijn.

Onder de definitie voor object (arammana) wordt een specifieke omschrijving gegeven.

Zie ook de rubriek Wat is een object? op Jhananga — Jhana factoren die de vijf hindernissen opruimen.

In dit artikel wordt een eenvoudige en algemene uitleg gegeven.

Het subject is het belangrijkste object van meditatie

Vele dingen kunnen het object van meditatie oftewel het onderwerp van aandacht zijn. In boeddhistische meditatie gaat het erom om iets in jezelf te overwinnen en eerlijk te zijn ten opzichte van alles wat je doet, zegt en denkt. Niet je concentreren op de misslagen van anderen, maar de fouten in jezelf zien. Alleen zo is het doel, Nibbana, te bereiken.

Daarom is het subject het allerbelangrijkste object van meditatie. Het object van aandacht.

Het subject ben jezelf en wordt zo in eerste instantie genoemd omdat je vanuit jezelf objecten waarneemt. Objecten zijn zoals ze zijn. Maar doordat er sprake is van een 'persoonlijk bewustzijn', een bewustzijn dat 'dingen benoemt' en 'inkleurt' afhankelijk van persoonlijke voorkeur en afkeer en er zodoende een 'persoonlijke betekenis' aan geeft, is de waarneming lang niet altijd objectief, maar meestal subjectief. Vandaar dat je zelf het subject bent. Alleen bij de verwerving van arahatschap houdt het subject, diep beschouwd, a.h.w. 'op te bestaan' omdat er dan geen sprake meer is van 'persoonlijk bewustzijn'. Dit is misschien lastig te begrijpen. Maar hoe meer je leert wat de Boeddha werkelijk heeft onderwezen, hoe duidelijker de betekenis hiervan je zal worden.

Een goed of verkeerd object

Wanneer je concentratie gericht is op een goed (kusala) object, is er sprake van een goede concentratie (samadhi). Wanneer je concentratie gericht is op een verkeerd (akusala) object, is er sprake van een verkeerde concentratie. Het is vreugdevolle interesse (piti) die voorafgaat aan concentratie. Is er interesse in het goede, dan ontwikkelt de concentratie in een gunstige en dus goede richting. Is er interesse in het verkeerde, dan ontwikkelt de concentratie in een ongunstige en dus verkeerde richting. Dit is een belangrijke basis van hoe de gehele mentale inhoud van je geest, wat we mano noemen, zich ontwikkelt.

De Boeddha heeft d.m.v. het Edel Achtvoudige Pad (ariya atthangika magga) bondig samengevat wat het goede en het verkeerde is. Wanneer je dit Pad volgt, dan train je jezelf in het vermijden van het verkeerde en het doen van het goede. Zo kan een object dus ook worden samengevat.

Een verkeerde gerichte geest betekent een verkeert gevolg

Een goede concentratie heeft niet alleen invloed op de ontwikkeling van de geest (mano), maar ook op de hersencellen die alles aansturen.

Wanneer je iets niet of verkeerd gebruikt, zal het zich niet ontwikkelen. En als je, zoals in deze context je concentratie richt op het verkeerde, is er niet alleen een mentaal gevolg (vipaka), maar ook een fysiek gevolg. Er kan namelijk hersenbeschadiging optreden. Dit betekent niet altijd dat je heel veel verkeerde dingen gedaan hebt, want alle verschijnselen hebben altijd meerdere oorzaken.

Uit de Dhammapada:

Voeding en hersens

Een goede ontwikkeling van zowel de mentale als de fysieke kant, heeft dus alles te maken met waar je die concentratie op richt, waar je je mee bezigt. Maar vergeet niet dat naast concentratie ook voedsel van grote invloed is. Want door het verkeerde voedsel ontstaan er namelijk ontstekingen (beschadigingen). Bekijk ook eens de sectie Gezondheid en mindfulness.