Concentratie
Samadhi
Concentratie is een tot eenheid gebrachte geest.
'Concentratie'.
Letterlijk: 'de (mentale) staat waarin de geest onbeweeglijk is' (sam + a dha), is de bevestiging van de geest op een enkel object. "Geestelijke eenheid (cittass' ekaggata), broeder Visakha, dat wordt concentratie genoemd."
M044
Concentratie is een synoniem voor geestelijke eenheid (ekaggata); kalmte (samatha); onverstoorbaarheid (avikkhepa).
Concentratie — hoewel vaak erg zwak — is een van de 7 mentale factoren (zie nama; cetasika; Tabel II) welke onafscheidelijk verbonden zijn met alle soorten van bewustzijn. Juiste concentratie (samma samadhi), als de 8e factor van het Edel Achtvoudige Pad is omschreven als 4 meditatieve verdiepingen (jhana). In een breder perspectief behelst het ook de veel zwakkere staten van concentratie en gaat het samen met al het karmisch heilzame (kusala) bewustzijn. Verkeerde concentratie (miccha samadhi) is concentratie die samengaat met onheilzaam (akusala) bewustzijn. Waar in de teksten de term samadhi niet onderscheiden wordt door 'juist' of 'verkeerd', dan wordt er de juiste concentratie mee bedoeld.
In concentratie onderscheidt men 3 graden van intensiteit:
- 'Inleidende concentratie' (parikamma samadhi) dat ontstaat bij de aanvang van de mentale oefening.
- 'Nabijheid-concentratie' of 'toegang-concentratie' (upacara samadhi), dat wil zeggen, concentratie in opkomst maar dat nog niet de 1e meditatieve verdieping (jhana) verworven heeft, en dat in bepaalde mentale oefeningen gekenmerkt wordt door de verschijning van het zogenaamde 'tegenbeeld' (patibhaga nimitta).
- 'Verworven concentratie' (appana samadhi) oftewel 'volledige concentratie', dat wil zeggen, de concentratie die aanwezig is tijdens de verdiepingen (jhana's).
Concentratie die verbonden is met de 4 edele pad-momenten (magga), en vrucht-momenten (phala), wordt bovenwerelds genoemd (lokuttara), en heeft Nibbana als object. Iedere andere concentratie, zelfs die van de meest sublieme verdiepingen, zijn louter werelds (lokiya).
Volgens D33 brengt de ontwikkeling van concentratie een viervoudige zegening teweeg: 1. aanwezigheid van geluk (sukha); 2. kennis en visie (ñanadassana); — hier waarschijnlijk identiek met het 'goddelijke oog' (zie abhiñña) — door de waarneming van licht (zie kasina); 3. indachtigheid en helder begrip door de zuivere kennis van het ontstaan, aanhouden en verdwijnen van gevoelens, waarnemingen en gedachten; 4. uitblussing van alle bezoedelingen (asavakkhaya) door het begrijpen van het opkomen en verdwijnen van de 5 groepen die de objecten van hechten vormen. Zie pañca upadana kkhandha.
Zie jhana, voor de uitleg van concentratie met betrekking tot het verwerven van de jhana's (meditatieve verdiepingen).
Concentratie is een van de 7 factoren van verlichting (satta sambojjhanga), een van de 5 spirituele vermogens en krachten (bala), en de laatste link van het Achtvoudige Pad. In de drievoudige divisie van het Achtvoudige Pad (moraliteit, concentratie en wijsheid), is concentratie een collectieve naam voor de drie laatste factoren van het Pad (juiste inspanning, juiste indachtigheid en juiste concentratie). Zie ariya atthangika magga; sikkha.
RegID | z5Hu6Fzn89Me8hQ |
---|---|
Bijgewerkt | 5 september 2023 00:32:30 |
Auteur | Peter van Loosbroek — Ananda |
Locatie | www.sleuteltotinzicht.nl |
Copyright | Zie a.u.b. copyright www.sleuteltotinzicht.nl/glb_copyright.htm |
Overig | Geen |