Wedergeboorte

Patisandhi

Patisandhi is een van de 14 functies van bewustzijn.

patisandhi

Letterlijk: 'hereniging' of 'herkoppeling', d.w.z. wedergeboorte.

Patisandhi is een van de 14 functies van bewustzijn (viññana kicca). Dit is een kamma resulterend type bewustzijn en verschijnt op het moment van conceptie (okkanti), d.w.z. tijdens het vormen van nieuw leven in de baarmoeder. Onmiddellijk daarna daalt het af in de onderbewuste stroom van bestaan (bhavanga sota), en, geconditioneerd daardoor, ontstaan er steeds opnieuw overeenkomstige staten van bewustzijn (citta's). Zo is het wedergeboorte bewustzijn bepalend voor het latente karakter van een persoon.

In de boeddhistische visie omtrent wedergeboorte is er geen sprake van een blijvende en onveranderlijke 'ik', 'ziel' of 'geest' die steeds van het ene leven naar het andere overgaat. 'Patisandhi' betekent letterlijk: 'hereniging' of 'her-koppelen', hetgeen neerkomt op je steeds vastgrijpen, vastklampen aan de vijf aggregaten van hechten (pañca upadana kkhandha), waardoor je steeds in de cyclus van geboorte en dood (samsara) gevangen blijft. Het bestaan is niet een op zichzelf bestaande 'entiteit', maar een wordingsproces, een stroom van fysieke en mentale veranderingen.

Volgens de aard van hun wedergeboorte bewustzijn, zijn wezens verdeeld in de volgende 3 groepen:

A. Ahetu patisandhika: 'wedergeboren worden zonder wortel voorwaarden', duidt op een wezen wiens bewustzijn op het moment van wedergeboorte niet gepaard ging met de 3 heilzame wortel voorwaarden, namelijk zonder hebzucht, zonder haat, zonder begoocheling (zie mula), d.w.z. zonder onbaatzuchtigheid, zonder vriendelijkheid, zonder wijsheid. Zulke wezens worden aangetroffen in de lagere werelden (apaya), in welk geval de functie van wedergeboorte wordt uitgevoerd door de klasse van bewustzijn dat in Tabel I aangeduid is als nummer 56. Maar als zulke wezens worden geboren in de zintuiglijke sfeer (kamavacara) als mensen, zullen ze kreupel, blind, doof, mentaal gebrekkig zijn, etc. (Het wedergeboorte bewustzijn is in dat geval in Tabel I nummer 41).

B. Dvihetu patisandhika of duhetu patisandhika: 'wedergeboren worden met alleen 2 heilzame wortel voorwaarden', d.w.z. zonder hebzucht en zonder haat. (Het wedergeboorte bewustzijn = Tabel I nummers 44, 45, 48 of 49).

C. Tihetu patisandhika: 'wedergeboren worden met 3 heilzame wortel voorwaarden'. Zulk een wezen kan alleen worden aangetroffen onder mensen en hogere hemelwezens. (Het wedergeboorte bewustzijn = Tabel I nummers 42, 43, 46 of 47.)

Deze typen wedergeboorte bewustzijn zijn puur commentaar termen. Voor meer over deze typen wedergeboorte bewustzijn, zie Asl.

Patisandhi is hoofdzakelijk een commentaar term. De term verschijnt echter ook in de latere boeken van de Sutta Pitaka. De gebruikelijke term voor wedergeboorte is punabbhava.

Voor gedetailleerde toelichting, zie Paticcasamuppada — De leer van het afhankelijk ontstaan, Nidana 10.

Document info
RegID FKXALWG5NOfuNxj
Bijgewerkt 8 maart 2025 09:00:35
Auteur Peter van LoosbroekAnanda
Locatie www.sleuteltotinzicht.nl
Copyright Zie a.u.b. copyright www.sleuteltotinzicht.nl/glb_copyright.htm
Overig Geen