Mentale stabiliteit is zonder toename

Inhoudsopgave

Inleiding

Verwijzing naar toename

Leefwijze

Extra aanbevelingen

Inleiding

Op STI wordt vaak de term toename (papañca) aangehaald omdat toename tot het geconditioneerde (sankhata) leidt en daarom gevaar (adinava) impliceert. Maar dat is natuurlijk niet het doel. Het doel is het ongeconditioneerde (asankhata), de onwankelbare mentale stabiliteit van veiligheid (khemam). Dit is de 'onwrikbare of onwankelbare bevrijding van de geest' (akuppa ceto vimutti).

De Boeddha verklaart dat alleen in deze religie de vier graden van edele personen (ariya puggala) kunnen worden gevonden. Hij legt dat uit door te stellen dat zijn Leer onderscheiden kan worden van andere geloofsovertuigingen vanwege de verwerping van alle doctrines die zich bezigen met een zelf of ziel (atta).

Verwijzing naar toename

In de volgende alinea is een verwijzing naar M011 — Cula Sihanada Sutta — De kleine brul van de leeuw. Neem dat gedeelte goed door. Liefst de gehele toespraak.

In M011.5 t/m M011.8 legt de Boeddha uit dat er maar één doel is, niet vele doelen. Dit omdat het doel het ongeconditioneerde is, Nibbana. En de Boeddha is de enige Leraar die de weg daar naar toe onderwijst omdat hij 'de Leraar is van de Leer van geen-zelf (sattha anatta vadi). Zolang er mentale activiteit is die geleid wordt door begeerte en meningen, is er sprake van vreugde vinden in toename (papañca). En pas wanneer die toename ophoudt, kan er sprake zijn van onverstoorbaarheid (aneñja). Dit is waarom dit de enige weg (ekayana) is. Een andere is er niet.

Leefwijze

Het Edel Achtvoudige Pad (ariya atthangika magga) is het instrument dat nodig is om het ongeconditioneerde oftewel Nibbana te bereiken, te verwerkelijken. De satipatthana training in het bijzonder, zijn de cruciale instructies van de Boeddha. Gezien het feit dat hij de Leraar van 'geen-zelf' is, staat zelfoverwinning in zijn Dhamma dan ook centraal.

Er zijn zeven factoren van verlichting (sambojjhanga) waarvan de eerste indachtigheid (sati) is. Deze indachtigheid hoort niet alleen tijdens een meditatie sessie optimaal te zijn (bijvoorbeeld wanneer je op een kussentje zit), maar gedurende alle activiteiten in het dagelijks leven. Een meditatief leven leiden behelst veel meer dan louter op een kussentje zitten.

De manier van — de correcte methode van indachtigheid — wordt uiteraard door de Boeddha onderwezen. Echter, ten tijde van de Boeddha waren de mensen niet alleen veel meer vertrouwd met meditatie; ze waren ook intelligenter. In het verhaal over de kikker die als een passieve toeschouwer is, heb ik in het kort essentiële aspecten aangegeven.

Dat het voorbeeld van de kikker je behulpzaam mag zijn in het reduceren en uiteindelijk het volledig teniet doen van toename (papañca) tijdens alle activiteiten in je dagelijks leven. Want alleen hiermee verwerf je een mentale stabiliteit die ongekend is. Het ongeconditioneerde — Nibbana.

Extra aanbevelingen