Je meditatieve leven uitbreiden

Inhoudsopgave

Voor wie is deze meditatie bedoeld?

Momenten van extra inspanning

Een glas vloeistof drinken

Zelf initiatieven nemen

Voor wie is deze meditatie bedoeld?

Naast de oefening van de ademhaling zoals aangegeven in de sectie De basis van meditatie, kan je ook nog de instructies op deze pagina volgen voor de praktijktraining^[1]. Hoe vaker je oplettend bent, hoe beter het is. Zo eenvoudig is het. Op deze manier wordt je leven steeds meditatiever, d.w.z. dat het steeds meer in het licht van waakzaamheid komt te staan. Bij alle activiteiten die je uitvoert, zowel fysiek als mentaal, op zoveel mogelijk momenten in je leven. Waakzaamheid hoeft zich dus niet altijd te beperken tot een specifiek moment of specifiek object. Iedereen kan zich altijd en overal trainen in waakzaamheid. Als je gewoon waakzaam bent op jouw niveau en je jezelf niets oplegt, kun je er vrij in staan. Dan zal de inspanning tot waakzaamheid zich op een natuurlijke wijze ontwikkelen en kan waakzaamheid met stapjes een onderdeel van je leefwijze gaan worden. Vrijheid en ondwangmatigheid zijn heel belangrijk in de ontwikkeling van waar inzicht.

De satipatthana training is zeer uitgebreid en voor beginners sowieso veel te moeilijk om direct mee te beginnen. Uiteindelijk komt het er bij de satipatthana training er eveneens op neer, dat je uiteindelijk de gehele dag door, al je fysieke en mentale activiteiten gewaar bent. De instructies op deze pagina zijn dan ook zowel een goede opstap voor beginners, én een extra aanvulling voor de mensen die al meer vertrouwd zijn met de satipatthana training.

Momenten van extra inspanning

Omdat waakzaamheid zich uiteindelijk dient uit te breiden over de gehele dag, is het goed om voor bepaalde activiteiten een moment te maken waarin we extra waakzaam zijn.

Een glas vloeistof drinken

Je hoeft onderstaand rijtje niet van buiten te leren hoor. Het is maar een voorbeeld van hoe aandachtig het kan. Elk onderdeeltje van de handeling voer je zo aandachtig mogelijk uit. Het is een kwestie van je aandacht erbij houden zonder er allerlei mentale associaties op na te houden. Wees zoveel mogelijk als een passieve toeschouwer. Wanneer je door gedachten of iets anders afgeleid bent, is het belangrijk dat te zien, en weer terugkeren naar 'het object van meditatie' oftewel de actie van de handeling die nu plaatsvindt.

Op de pagina In meditatie niet benoemen is aangegeven waarom het benoemen verkeerd is. Daarom is in dit voorbeeld, zoals ook de Boeddha het onderwijst, belangrijk dat je weet wat er op elk moment is of gebeurt. Op deze wijze ontwikkel je objectief gewaarzijn (vijañana). Dat doel bereik je alleen wanneer de geest stil kan zijn. Dus gewoon weten wat je doet en wat er is. Dat is alles. Dit lukt in het begin niet, maar hoeft ook niet. Alles is training en gewaarzijn is niet iets dat er al is; het moet ontwikkeld worden en heeft tijd nodig.

1. Stel dat de vloeistof in een kan zit. Wanneer je arm naar de kan gaat, weet je dat.
2. Wanneer je hand de kan vastpakt, weet je dat. Je voelt de aanraking van de kan. Je voelt de temperatuur van de kan.
3. Wanneer je de kan oppakt, weet je dat. Je voelt welke armspieren zich aanspannen en hoeveel kracht je moet gebruiken om de kan op te tillen.
4. Wanneer je de kan naar het glas brengt om in te schenken, weet je dat je arm beweegt.
5. Wanneer je inschenkt zie je de stroom van de vloeistof. En je weet: 'dit stromen van dingen geldt voor alle dingen, voor zowel fysieke als voor mentale dingen'. (Dit zeg je niet op, dit besef je.)
6. Wanneer je arm naar het glas gaat om het glas op te pakken, weet je dat. Je arm verandert van positie.
7. Wanneer je het glas vastpakt, voel je dat (vanwege het lichaamsbewustzijn). Er is eerst de aanraking met het glas. Je voelt de temperatuur van het glas. Vervolgens ga je het glas optillen en pas dan zet je wat meer kracht op het glas. Juist zoveel dat je het kunt optillen en het niet uit je hand valt.
8. Wanneer je het glas naar je mond brengt, weet je dat.
9. Wanneer het glas je lippen raakt, weet je dat. Je lippen raken het glas aan en er ontstaat een gevoel. Je weet dat dit gevoel ontstaat doordat het lichaam in aanraking komt met het glas. En je kent (vijañana) het gevoel.
10. Wanneer je het glas iets omhoog beweegt om de vloeistof naar binnen te laten lopen, weet je dat. (Zoals bij elke beweging of handeling, loop je niet vooruit op het volgende gebeuren. Je zou op dit moment al bij de volgende gebeurtenis kunnen zijn, maar dat is niet de bedoeling; het is de bedoeling dat je steeds in het heden leeft.)
11. Wanneer de vloeistof naar binnen loopt, weet je dat. Vanwege de aanraking door je lichaam met de vloeistof ontstaat er wellicht een aangenaam gevoel: 'Aaaa, wat lekker!' En je geniet van de vloeistof, maar je kent (vijañana) het. Dit genieten is erg belangrijk, maar tegelijkertijd weet je: 'dit aangename gevoel is niet blijvend, maar vergankelijk'. Als ik aangename gevoelens vastgrijp, vraag ik om problemen omdat ook aangename gevoelens niet blijvend zijn; ze veranderen.

Zelf initiatieven nemen

Zelf kun je ook wel enkele momenten bedenken waarin je extra nadruk legt op de aandachtigheid. Wees creatief en neem initiatief. Breid je aandachtig langzaam maar zeker uit over de gehele dag. De voorbeelden zijn manieren om jezelf te trainen. Daarvoor hoef je niet per sé een speciale handeling te verrichten. Je kunt gewoon altijd objectief gewaar zijn.

1. Thee of koffie zetten en het nuttigen.
2. Telkens wanneer je eet (ontbijten, lunchen, dineren).
3. Gewoon wat stoelen in huis verplaatsen. En desnoods weer gewoon terugzetten. Het gaat om de handeling die aandachtig wordt uitgevoerd.
4. Stofzuigen.
5. Je tanden poetsen. Laat je zomaar onnodig de kraan lopen?
6. Je gezicht wassen en het afdrogen.
7. Bij poepen en plassen.

Eindnoten

^[1] Zie Neerzitten en dagelijkse activiteiten.