Goede of verkeerde gedachten

Goede of verkeerde gedachten behelzen een erg belangrijk begrip in het boeddhisme. Het is belangrijk te begrijpen dat beide — goede en verkeerde of kwade gedachten — je in twee verschillende richtingen leiden: geluk of lijden. En het is aan onszelf welke richting we kiezen. Aangezien iedereen gelukkig wil zijn, is het cultiveren van juiste gedachten dan ook de tweede factor van het Edel Achtvoudige Pad.

In deze verhandeling nemen we de eerste twee verzen van de Dhammapada als kenmerkend uitgangspunt.

Uit de Dhammapada:

Hoe wij onze omstandigheden ervaren, hangt af van hoe wij die interpreteren. Wanneer we die op een verkeerde wijze interpreteren (wanneer we dingen verkeerd opvatten), zullen we lijden ervaren. Interpreteren we omstandigheden op de juiste manier, dan zullen we geluk ervaren. Met andere woorden: ons geluk of verdriet hangt af van de wijze waarop we denken.

Gedachten creëert ook omstandigheden in toekomstige zin. Wanneer we er boosheid op nahouden, en spreken of handelen met boosheid, dan zullen mensen ons beginnen te haten. We kunnen gestraft worden door de gemeenschap en de wet. Verstandig nadenken valt ook niet mee als er boosheid is. Ook na de dood zullen we worden wedergeboren in een sfeer van lijden. In deze verzen van de Dhammapada verwijst 'gedachten' naar wilshandelingen (kamma) omdat het vooral de intenties zijn die de morele waarde van gedachten bepalen. Dhamma, dat hier staat voor 'ervaring' verwijst hier naar de gevolgen (vipaka) van kamma.

De boodschap die uiteindelijk door deze twee eerste verzen van de Dhammapada wordt overgebracht, is: "Denk verkeerd en lijdt. Denk correct en wees gelukkig." Dit paar verzen werd door de Boeddha uitgesproken om de onvermijdelijke gevolgen (vipaka) van goede en kwade gedachten (kamma) te tonen. Een mens oogst wat hij in het verleden en in het heden heeft gezaaid. Wat hij nu zaait, oogst hij in het heden en in de toekomst, in dit leven of een volgend leven, afhankelijk van 'wanneer het zaadje ontkiemt'. Een mens is zelf verantwoordelijk voor zijn eigen geluk en ellende. Hij creëert zijn eigen hemel en hel. Hij is de bouwer van zijn eigen lot. Wat hij gemaakt heeft, kan hij ook weer afbouwen of ongedaan maken, want slechte daden kunnen gecompenseerd worden door goede.

Boeddhisme onderwijst de weg om aan het lijden te ontsnappen door het begrijpen van de wet van oorzaak en gevolg (paticcasamuppada). Hoewel boeddhisme het accent legt op het lijden om de weg naar de overwinning ervan aan te kunnen duiden, is boeddhisme zeer realistisch en positief. In plaats van door jezelf afhankelijk te maken van onbekende bovennatuurlijke machten, hopende op geluk, wijst boeddhisme de ware weg naar geluk op een realistische manier.

Extra aanbevelingen