Dhammapada hoofdstuk 23 — De groten

Naga vagga

Dhammapada 320-333

De verdraagzaamheid van de Boeddha

320. Veel mensen zijn van slecht gedrag, maar ik zal hun beledigende woorden die de fatsoensnormen ver overschrijden, verdragen zoals een olifant op het strijdveld de pijlen verdraagt die van een boog zijn afgeschoten.

aham nago'va sangame capato patitam saram ativakyam titikkhissam dussilo hi bahujjano

Zoals een olifant in de strijd de pijlen verdraagt, zo zal ik beledigende woorden verdragen die de fatsoensnormen ver overschrijden.

Ik zal de woorden van de ondeugdzamen, zij die ver voorbij de fatsoensnormen gaan, verdragen. Dit is zoals een olifant in de strijd de pijlen verdraagt die op hem worden afgeschoten. De ondeugdzamen zijn (natuurlijk) de grootste groep in de wereld.

Het gedisciplineerde dier

321. Het is het gedisciplineerde dier dat naar de menigte wordt geleid; de koning bestijgt dat dier. De edelste onder de mensen zijn de beteugelden die beledigende woorden verdragen.

dantam nayanti samitim dantam raja'bhiruhati danto settho manussesu yo'tivakyam titikkhati

De getrainde wordt naar het spektakel geleid. De koning bestijgt hem. Hij, die harde woorden verdraagt is de beste onder de mensen.

Het is het gedisciplineerde dier (olifant of paard) dat naar de menigte wordt geleid. De koning bestijgt die olifant of dat paard (waardoor hij boven die menigte uitsteekt of daar bovenstaat). Onder de mensen is de gedisciplineerde de grootste. Hij verdraagt de harde woorden van de mensen.

Het best gedisciplineerde dier

322. Muilezels zijn uitstekend als ze getemd zijn. Sindhu volbloeden zijn de voortreffelijke onder de paarden. Van de grote olifanten zijn de olifanten van het Kunjara ras de edelste. Maar de allerbeste is de persoon die zichzelf getraind heeft.

varam assatara danta ajaniya ca sindhava kunjara ca mahanaga attadanto tato varam

Getrainde muilezels, paarden en olifanten zijn buitengewoon. Maar degene die zichzelf discipline bijgebracht heeft overtreft deze allemaal.

Wanneer ze goed getraind zijn, zijn muilezels erg nuttig. Sindhu volbloeden zijn buitengewoon onder de paarden. Van de grote olifanten zijn de olifanten van het Kunjara ras het edelst. Maar boven al deze uit, is de persoon die zichzelf getraind heeft.

Het juiste voertuig naar Nibbana

323. Iemand bereikt zeker niet op dit soort transport het Onbezochte Gebied zoals iemand dat doet die zichzelf goed beteugeld heeft, maar reeds reist vanwege het beteugelen.

nahi etehi yanehi gaccheyya agatam disam yatha'ttana sudantena danto dantena gacchati

Alleen door ware discipline kan iemand de reis naar het Onbezochte Gebied maken; niet met een ander middel.

Inderdaad, niet door wat voor een soort transport dan ook (zoals olifanten en paarden) kan iemand naar de plaats gaan waar men nog nooit is geweest, maar enkel door zichzelf volledig te beteugelen, kan de beteugelde die plaats bereiken — Nibbana.

De vastgeketende olifant

324. Het is moeilijk om de olifant Dhanapala in diepe bronst in bedwang te houden, ook al is hij vastgeketend. Hij eet zelfs geen hap omdat hij naar het olifantenwoud verlangt.

Dhanapalako nama kunjaro katukappabhedano dunnivarayo baddho kabalam na bhunjati sumarati nagavanassa kunjaro

De olifant in de bronst die moeilijk te bedwingen is, eet niet in gevangenschap; hij herinnert zijn leven in het woud.

De olifant Dhanapala, eet niet in gevangenschap als hij in diepe bronst is. Hij is moeilijk te bedwingen want hij verlangt naar het woud, d.w.z. hij verlangt ernaar om op zoek te gaan naar zijn ouders.

De trage, vraatzuchtige, slaperige dwaas, is vatbaar voor herhaalde geboorten

325. Een verdwaasde luiaard die vraatzuchtig is, die door slaap in beslag genomen is, die zich rolt als hij ligt zoals een groot varken dat helemaal verstopt zit, volgepropt met voedsel, komt steeds weer terug in de baarmoeder.

middhi yada hoti mahagghaso ca niddayita samparivattasayi mahavaraho'va nivapaputtho punappunam gabbhamupeti mando

De dwazen, tragen en vraatzuchtigen die zich volproppen met voedsel zoals varkens, komen steeds tot wedergeboorten.

De dwaas die lui is, gulzig en slaperig, die zich wentelt zoals een vetgevoerd varken, is vatbaar voor herhaalde geboorten, steeds maar weer.

Beteugel je geest zoals een olifantentemmer een olifant in de bronst

326. Voorheen zwierf deze verdwaalde geest zoals hij het wilde, waarheen hij wilde, waar de zintuiglijke plezieren hem heen leidde. Maar nu zal ik hem wijselijk beteugelen zoals een trainer dat met zijn stok doet bij een olifant in de bronst.

idam pure cittamacari carikam ye'nicchakam yatthakamam yathasukham tadajja'ham niggahessami yoniso hatthippabhinnam viya ankusaggaho

Zoals een olifantentemmer een olifant in de bronst beteugelt, zo zal ik vandaag mijn dwalende geest beteugelen.

In het verleden dwaalde deze geest zoals hij dat wilde, waarheen hij wilde, zijn eigen zintuiglijke plezieren achterna. Maar nu zal ik mijn geest op een wijze manier beteugelen, zoals een olifantsleider zijn stok gebruikt bij een olifant die in de paartijd is.

De olifant in de modderpoel

327. Vind vreugde in oplettendheid en bewaak jullie geest goed! Went jezelf van het kwade pad zoals een olifant die in de modder is gezakt.

appamadarata hota sacittam anurakkhatha dugga uddharath' attanam panke satto'va kunjaro

Trek jezelf uit het moeras van bezoedelingen zoals een olifant zichzelf uit de modder trekt.

Vind vreugde in indachtigheid, bescherm je geest goed. Zoals een olifant in een moeras is gezakt en zichzelf daar uittrekt, zo moet ook jij jezelf uit het moeras van morele bezoedelingen trekken.

Koester het gezelschap van een goed mens

328. Als je voor training een metgezel vindt, die deugdzaam en wijs is, leef dan met hem. Want zo kun je een gelukkig en indachtig leven leiden en alle gevaren overwinnen.

sace labheta nipakam sahayam saddhim caram sadhuviharidhiram abhibhuyya sabbani parissayani careyya ten'attamano satima

Als je een wijze, smetteloze vriend tegenkomt, leef dan gelukkig in zijn gezelschap en overwin alle gevaren.

Als je een wijze, volgroeide metgezel tegenkomt, iemand die een deugdzaam leven leidt, dan zou je met hem moeten leven omdat je dan een gelukkig en alert leven kunt leiden en elk kwaad en alle gevaren kunt overwinnen.

De alleen levende kluizenaar

329. Als je voor training geen metgezel vindt, die deugdzaam en wijs is, leef dan alleen zoals een koning die zijn veroverde land achterlaat of zoals de olifant Matanga die alleen in het wild leeft.

no ce labhetha nipakam sahayam saddhim caram sadhuviharidhiram raja'va rattham vijitam pahaya eko care matang'arññe'va nago

Kom je geen geschikte metgezel tegen, leef dan alleen zoals een olifant in het woud.

Als je geen wijze, volgroeide metgezel tegenkomt, iemand die een deugdzaam leven leidt, leef dan alleen. Precies zoals een koning die, nadat zijn koninkrijk veroverd is, in ballingschap leeft, of zoals de olifant Matanga die door het woud trekt en in afzondering leeft.

De alleen levende heeft weinig nodig

330. Het is beter om alleen te leven, want met een dwaas is er geen kameraadschap. Doe geen kwaad, ben vrij van zorgen. Leef alleen zoals de olifant Matanga in het wild.

ekassa caritam seyyo natthi bale sahayata eko care na ca papani kayira appossukko matang'araññe'va nago

Alleen en een eenvoudig en makkelijk leven, zoals een statige olifant in het woud. Vermijding van kwaad is beter dan het gezelschap van een slecht iemand.

Een alleen leidend leven is aanbevelenswaardig. Met dwazen valt niet te leven. Laat iemand dan een leven leiden in afzondering, met slechts enkele benodigdheden zonder kwaad te doen, precies zoals de olifant Matanga.

De zegening

331. Het is een zegening als je vrienden hebt wanneer je in nood verkeert. Als je met weinig tevreden bent, is dat een zegening voor je. Als je verdienstelijke daden hebt verricht is dat een zegening wanneer het einde van je leven nadert. Het achterlaten van al het lijden is een zegening.

atthamhi jatamhi sukha sahaya tuthi sukkha ya itaritarena puññam sukham jivitasankhayamhi sabbasa dukkhassa sukham pahanam

Het is aangenaam om vrienden te hebben wanneer je in nood verkeert. Tevredenheid is een zegen. Het gevolg van goede daden aan het einde van het leven is een zegen. De beëindiging van het lijden is inderdaad een zegen.

Het is aangenaam om vrienden te hebben wanneer je in nood verkeert. Tevredenheid met weinig of eenvoudige middelen is een zegen. Het resultaat van je verdienstelijke daden is een zegen wanneer het einde van je leven nadert. Het is inderdaad een zegen wanneer je al het lijden hebt uitgerukt.

Het is een zegen om een arahat te zijn

332. Respect voor de moeder brengt zegening in deze wereld, evenals respect voor de vader. In deze wereld komt zegening door de monniken te respecteren en hen die bijzonder deugdzaam zijn (de arahat's).

sukha matteyyata loke atho petteyyata sukha sukha samaññata loke atho brahmaññata sukha

Lieflijke zorg voor moeder en vader is een zegening. Respect voor monniken en arahat's is ook een zegening.

In deze wereld is moederschap een zegening; vaderschap is ook een zegening. Monnikschap is ook een zegening, maar boven alles uit, is de zegening van de staat van de arahat.

Vier vormen van zegening

333. Het beoefenen van deugdzaamheid tot op hoge leeftijd is een zegening. Het is een zegening wanneer het zelfvertrouwen zeer stabiel is. Een zegening is het wanneer ware wijsheid is verworven. Een zegening is het vermijden van kwade daden.

sukham yava jara silam sukha saddha patitthita sukho paññaya patilabho papanam akaranam sukham

Het is aangenaam om het hele leven deugdzaam te zijn. Geloof (zelfvertrouwen), wijsheid en het schuwen van kwaad, zijn eveneens een zegening.

Een deugdzaam leven leiden tot op hoge leeftijd wanneer men zelf te kampen heeft met de gevolgen van ouderdom, is een zegening. Wanneer zelfvertrouwen (saddha) goed gegrondvest is, is dat een zegening. De verwerving van wijsheid, is een zegening en het vermijden van kwade daden is een zegening.

Document info
RegID Dhphfd23
Bijgewerkt 2 augustus 2020 23:34:21
Auteur Peter van LoosbroekAnanda
Locatie www.sleuteltotinzicht.nl
Copyright Zie a.u.b. copyright www.sleuteltotinzicht.nl/glb_copyright.htm
Overig Geen