Dhammapada hoofdstuk 24 — Begeerte

De begeerte van de onachtzame mens groeit zoals de Maluva kruipplant. Uiteindelijk vernietigt de kruipplant de boom waar hij tegenaan groeit. Zoals de aap die niet tevreden is met het fruit in de boom en van de ene boom naar de andere springt, zo blijft de mens met begeerte van de ene bestaansvorm naar de andere bestaansvorm springen.

Als iemand overmand is door begeerte, hetgeen beschreven wordt als laag en giftig, zal zijn verdriet zo snel en overvloedig groeien als Birana gras nadat het veelvuldig aan regen is blootgesteld.

Begeerte is van laag niveau. Het is moeilijk om aan begeerte te ontsnappen. Maar als iemand in deze wereld begeerte kan overwinnen, dan zal het verdriet van hem afglijden zoals de waterdruppels van een lotusblad afglijden.

Allen die hier vergaderd zijn; dat het met jullie goed mag gaan! Ik zal jullie adviseren inzake jullie welzijn. De persoon die scherpzinnig is om de zoet ruikende wortels van het Usira gras te bemachtigen, moet eerst de wortels van het Birana gras verwijderen. Op dezelfde manier moet eerst de wortel van begeerte worden opgegraven (voordat je een hogere staat van de geest wilt verwerkelijken). Als je dat doet, zal Mara je niet meer martelen zoals hij dat voorheen keer op keer heeft gedaan.

Zelfs wanneer een boom omgekapt is, zal deze weer aangroeien als zijn wortels nog sterk en onaangetast zijn. Op dezelfde manier zal lijden steeds blijven opkomen zolang er nog verborgen begeerte overblijft (begeerte in de latente lagen van de geest).

Als voor een persoon de zesendertig rivieren (de combinatie van 6 x 6 zintuigen) op een krachtige wijze aantrekkelijk zijn voor de geest, dan zullen in die persoon krachtige gedachten van sensualiteit opkomen. Het zijn die stromen van wellustige gedachten die die persoon met het verkeerde inzicht, naar de ondergang zullen leiden.

De rivieren van begeerte stromen overal naar diverse objecten. Als gevolg daarvan ontstaan er kruipplanten die weelderig floreren. De wijze die deze kruipplanten ziet, moet met zijn wijsheid de wortel doorkappen.

Begeerte ontstaat in mensen als stromende rivieren. Deze stromen naar plezieren en sensuele bevrediging. Zulke mensen, die zo gefixeerd zijn op zintuiglijke plezieren en daarin het geluk denken te vinden, zullen daarentegen herhaaldelijk cyclussen van geboorte en dood ervaren.

Omringd door begeerte beeft de massa zoals een haas die gevangen zit in een strik. Geboeid door tien ketenen (saññojana) lijden zowel mannen als vrouwen voor een lange periode.

Omringd door begeerte beeft de massa zoals een haas die gevangen zit in een strik. Daarom moet een monnik die verlangend is de staat van ongehechtheid te verwerkelijken (Nibbana) begeerte schuwen.

Nadat hij het woud van begeerte had verlaten (d.w.z. het leven van de huishouder), verheugde hij zich in het woud (d.w.z. hij ging de oefening van het monnikenleven aan). Maar toen hij vrij was van het woud van begeerte, rende hij terug naar datzelfde woud. Kom, aanschouw nu die man die vrij werd en nu naar die banden terug rende.

Banden van ijzer, van hout, van hennep; daarvan zeggen de wijzen niet dat deze sterk zijn, wanneer er sterke gehechtheid is aan zonen, aan vrouwen, aan juwelen en sieraden.

De wijzen bevestigen dat het een sterke keten is. Het neigt naar ondergang. Hoewel het een slappe knoop lijkt, is het moeilijk om hem los te maken zodat je je ervan kunt bevrijden. Maar hoe moeilijk het proces ook is om jezelf van zintuiglijke plezieren te bevrijden, de wijzen verlaten het huiselijke leven en gaan het kloosterlijke leven aan.

Wezens die doordrongen zijn met lust, vallen terug in de stroom van begeerte die zij zelf hebben gegenereerd, precies zoals een spin in zijn eigen gesponnen web valt (de spin volgt de diverse draden in vergelijking met de stromen van begeerte) om zijn slachtoffers te vangen). Maar de wijzen kappen de band van begeerte af en gaan vastbesloten door om uiteindelijk al het lijden achter zich te laten.

Geef het verleden op, geef de toekomst op, geef het heden op. Door het einde van alle bestaansvormen te hebben bereikt, met een geest die bevrijd is (van alle geconditioneerde dingen, d.w.z. het bereiken van de overzijde), zul je (na dit leven) niet meer aan geboorte en ouderdom onderworpen zijn.

Wiens gedachten overweldigd zijn door twijfels en vermoedens, wiens felle hartstochten de zintuiglijke geneugten als het zuivere beschouwen; van hem zal begeerte meer en meer toenemen. Dit maakt de band sterker.

Hij die constant verbonden is in het verdrijven van twijfels en vermoedens die zijn gedachten overweldigen, is altijd vastberaden en indachtig; hij beschouwt de wereld op een realistische wijze en ziet deze niet als aangenaam. Hij is degene die begeerte zal uitroeien en de banden van Mara zal doorkappen.

Hij is tot uitblussing (van worden) gekomen. Hij heeft het allerhoogste doel bereikt. Hij is vrij van angst, vrij van begeerte en vrij van bezoedelingen. Hij heeft de doornen van het bestaan uitgetrokken, afgebroken. Dit is zijn laatste lichaam (maar 'bestaansvorm' zoals in het vers, is preciezer omdat hij ook niet meer in sferen geboren wordt waar geen lichamelijkheid meer is, zie arupavacara).

Hij is vrij van begeerte en hij is verstoken van hechten. Hij is goed geleerd in etymologie en gebruiken. Hij kent karakters en hun plaats in combinaties. Hij kent de opeenvolging van wat eerst en wat daarna komt. Hij kent het oude dialect. Dit is zijn laatste geboorte. Deze persoon is een groot, wijs man.

Ik heb alles overwonnen (d.w.z. voorbij elke vorm van bestaan (de drie sferen van het bestaan)), het is mij allemaal bekend, ik ben van alles onthecht, ik heb alles opgegeven, ik ben bevrijd van morele bezoedelingen en heb alle begeerte uitgerukt (d.w.z. ik heb arahatschap verworven). De Vier Edele Waarheden (cattari ariya sacca) heb ik helemaal door mezelf begrepen; wie zou ik als mijn leraar aanwijzen? (Zie ook samma sambuddha.)

De gave van de Dhamma overtreft alle gaven; de smaak van de Dhamma overtreft alle smaken; de vreugde van de Dhamma overtreft alle vreugden; het uitroeien van begeerte (d.w.z. de verwerkelijking van arahatschap) overwint alle lijden, (al het lijden binnen het domein van samsara).

Weelde vernietigt de dwaas; maar het kan niet diegenen vernietigen die op zoek zijn naar de Andere Kant (d.w.z. Nibbana). Vanwege zijn begeerte naar weelde, vernietigt de dwaas zichzelf alsof hij anderen vernietigt.

De velden hebben grassen (onkruid) als hun verderf. De massa (de gewone mensen) heeft hartstocht als hun onkruid. Daarom zijn goede en grote gevolgen alleen mogelijk door te geven aan hen die zonder hartstocht zijn.

De velden hebben grassen (onkruid) als hun verderf. De massa (de gewone mensen) heeft haat als hun onkruid. Daarom zijn goede en grote gevolgen alleen mogelijk door te geven aan hen die zonder haat zijn.

De velden hebben grassen (onkruid) als hun verderf. De massa (de gewone mensen) heeft onwetendheid als hun onkruid. Daarom zijn goede en grote gevolgen alleen mogelijk door te geven aan hen die zonder onwetendheid zijn.

De velden hebben grassen (onkruid) als hun verderf. De massa (de gewone mensen) heeft hebzucht als hun onkruid. Daarom zijn goede en grote gevolgen alleen mogelijk door te geven aan hen die zonder hebzucht zijn.