Dhammapada hoofdstuk 7 — De heiligen

Zij hebben het einde van de reis bereikt — hun zoektocht naar bevrijding is geslaagd. Zij zijn zonder verdriet en volledig bevrijd in de geest. Zij zijn bevrijd van alle verstrengelingen, en er zijn geen banden meer die hen vastbinden. In hen bestaat geen vrees meer.

Zij die indachtig zijn spannen zich in om hun alertheid altijd stabiel te houden. Zij zijn in het geheel niet gehecht aan woningen en nederzettingen. Doordat zij alle plaatsen van vaste woonplaatsen hebben opgegeven, vertrekken zij zoals zwanen die wegvliegen en in hun geest vrij zijn en niet gehecht zijn aan een meer.

Met het volle begrip dat de ware aard van dingen leeg is en objectloos (zonder een vaste kern), is de geest vrij van begeerte en laat geen spoor na van waar hij ergens naar toe gaat, precies zoals vogels ook geen sporen achterlaten in hun vlucht.

In dit en in het volgende vers wordt met 'voedsel' niet louter 'eten' bedoeld, zoals dat vaak door schrijvers wordt vertaald, maar ook het mentale voedsel.

Als iemand volledig bevrijd is van bezoedelingen, intern of extern, dan motiveert dat menselijk gedrag en dan is men niet gehecht aan voedsel (zie ahara). Dat type mens focust zijn geest op leegte, objectloosheid en vrijheid van denken. Het pad van zulke heiligen is moeilijk te bespeuren, net zoals het pad van vogels die door de lucht vliegen.

Van hen wier zintuigen gekalmeerd zijn zoals een paard door een paardentemmer gekalmeerd is, die hun vooroordelen volledig hebben opgegeven, die vrij zijn van bezoedelingen (asava's); het zien van zulk mentaal stabiele mensen, maakt zelfs de deva's blij.

De edele arahats verliezen nooit hun beheersing wat hen ook wordt aangedaan. Zij zijn zo sterk en onwankelbaar als de pilaren van een stadspoort die de poorten van steden beveiligen. Zij zijn zo helder en kalm als de oceaan en de meren die verstoken zijn van modder. Zulk een type persoon is opgehouden om in de ronden van geboorte en dood (samsara) door te gaan.

Een arahat die 'bevrijd van weten' is (d.w.z. vrij van het vormen van meningen die gebaseerd zijn op ervaringen uit het verleden of heden), is kalm en onwrikbaar onder de invloed van veranderende omstandigheden. Zijn geest is vredig. Zijn woorden zijn vredig. Zijn daden zijn ook vredig.

Hij heeft geen verkeerd geloof, d.w.z. dat zijn diepste vertrouwen in zichzelf verankerd is. Hij is zich gewaar van het onsterfelijke, het ongeconditioneerde. Hij is een breker van schakels omdat hij al zijn wereldse banden heeft verbroken. Hij heeft elke gelegenheid tot wedergeboorte vernietigd. Hij heeft alle begeerten opgegeven. Vanwege dit alles is hij, de arahat, zonder twijfel een edel persoon.

Of het in een dorp of in het woud is, in een vallei of op een heuvel — overal waar arahats verblijven, daar is het zeer aangenaam.

De fascinerende wouden die de geest van de wereldse massa niet gevangen nemen en waarin zij geen genoegen vinden, zijn alleen aantrekkelijk voor hen zonder hartstocht. De arahats beleven genoegen in de wouden omdat zij geen najagers zijn van zintuiglijke plezieren.