De novice monnik van Kosambi

Terwijl de Boeddha in het Jetavana klooster verbleef, sprak de Boeddha dit vers, met verwijzing naar een novice monnik, een leerling van de eerwaarde Tissa van Kosambi.

Een zekere jongeling van een achtenswaardige familie die in Kosambi woonde, trok zich terug van de wereld en werd een monnik in de religie van de Boeddha. Nadat hij de volledige kloostergelofte had afgelegd, stond hij bekend als eerwaarde Kosambivasi Tissa. Nadat hij gedurende het regenseizoen in Kosambi verbleef, bracht zijn donateur een set van drie gewaden en offergaven van thee en palmboom suiker, en legde dat aan zijn voeten. Hij zei: "Bhante, als het waar is dat u geen leerling hebt in het bijstaan van uw behoeften, dan zal mijn zoon uw leerling worden." De eerwaarde nam het aangebodene in alle vriendelijkheid aan. De lekenvolgeling bracht zijn zoon, die slechts zeven jaar was, naar de eerwaarde, en vertrouwde hem aan de eerwaarde toe met de woorden: "Wijdt hem alstublieft in de Sangha in, eerwaarde."

De eerwaarde bevochtigde het haar van de jongen om zijn hoofd te scheren, onderwees hem hoe te mediteren op de vijf samenhangende delen van het lichaam, en wijdde hem in. Op het moment dat het scheermes het haar van de jongen aanraakte, verwierf de jongen arahatschap, samen met de bovenwereldse vermogens (indriya 20-22).

De eerwaarde die de jongen ingewijd had, bleef nog twee weken in Kosambi. Toen, nadat hij besloten had om de Boeddha op te zoeken, gaf hij de jongen opdracht om de benodigdheden te pakken en begonnen ze aan de reis. Onderweg gingen ze een klooster binnen. De 'leerling' had een onderkomen voor de eerwaarde gevonden, daarna zocht hij een onderkomen voor zichzelf. Terwijl hij zocht en zocht, werd het steeds donkerder en het lukte hem niet om een onderkomen voor zichzelf te vinden. Zonder daar moeilijk over te doen, legde hij zich erbij neer en positioneerde hij zich met gekruiste benen naast het bed van zijn leraar. Zo bracht hij de nacht rechtop zittend door.

Bij het aanbreken van de dag werd de eerwaarde wakker en dacht bij zichzelf: 'Ik moet ervoor zorgen dat de leerling naar buiten gaat^[1].' Hij pakte een waaier die naast het bed stond, zette de punt van het palmblad (de waaier) tegen de mat waarop zijn leerling zat, en wierp toen het eind van de handvat van de waaier naar de jongen en zei: "Leerling, ga naar buiten." Maar de handvat van de waaier trof de leerling in zijn oog hetgeen zijn oog verblindde. "Wat zei u, bhante?", vroeg de leerling. "Sta op en ga naar buiten", was het antwoord. In plaats van te zeggen: "Ik ben het gezichtsvermogen van mijn oog verloren", bedekte de 'leerling' zijn oog met een hand en ging naar buiten. Evenzo, toen het tijd was voor hem om zijn plichten als leerling uit te voeren, zei hij niet: "Ik ben het gezichtsvermogen van mijn oog verloren"; hij bleef ook niet zitten, maar bedekte zijn oog met een hand. In zijn andere hand nam hij een handveger, veegde het toilet en de badkamer, zette er water klaar voor de eerwaarde om zich te wassen en veegde het vertrek van zijn leraar.

Toen hij de tandenstoker aan de eerwaarde presenteerde, vroeg zijn leraar waarom hij zijn hand voor zijn oog hield waarop de jongen hem de gehele gang van zaken vanaf het begin vertelde. Toen de eerwaarde Kosambivasi Tissa zijn verhaal aanhoorde, was hij diep ontroerd. De leerling probeerde zijn leraar te troosten maar dat lukte hem niet want de eerwaarde wilde niet getroost worden. Overweldigd door berouw nam hij de leerling mee naar de Boeddha. De Boeddha vroeg hem: "Monnik, is alles in orde?" De eerwaarde antwoordde: "Alles is goed met mij, maar hier is een jonge leerling wiens goede kwaliteiten alles overtreffen wat ik ooit heb gezien." En de monnik vertelde het verhaal aan de Boeddha en voegde eraan toe: "Bhante, wanneer ik hem mijn excuus aanbied, zegt hij: 'U heeft in deze niets verkeerds gedaan, en ik ook niet.'" De monnik kon dit maar niet begrijpen. Maar de Boeddha zei tegen de eerwaarde: "Monnik, zij die zichzelf van verdorvenheden (bezoedelingen, zie asava) hebben bevrijd, koesteren geen boosheid of haat jegens iemand."

Uitleg vertaling vers 96

Commentaar

santa: 'Vredig'; 'gekalmeerd'.

Eindnoten

^[1] Waarschijnlijk omdat hij zich wilde omkleden.