Worden of jezelf zijn

'Worden' is een proces dat door bepaalde activiteiten en gewoontes via de spraak, het lichaam en de geest in gang gezet wordt en beetje bij beetje tot het bestaan van een bepaalde wereld leidt waarin je dan leeft.

De geest hoort fris en nieuw te zijn zodat hij intelligent kan zijn. Door die intelligentie kan je steeds de beste keuzes maken die echt voordelig voor je zijn. Maar wanneer je slaapt met je gewoonte- en gedachtenpatronen, wanneer deze niet bespiegeld worden en niet onder controle zijn, dan kan die intelligentie er niet zijn.

Als je niet aandachtig bent, zullen je interne zintuigbases (oog, oor, neus, tong, lichaam en de geest) zich vastgrijpen aan de externe zintuigobjecten (beelden, geluiden, geuren, smaken, tastbare dingen en objecten van de geest). Dan laat je jezelf door allerlei omstandigheden meeslepen en kun je niet jezelf zijn. Je doet niet iets omdat een ander het ook doet of omdat je het altijd al zo gedaan hebt.

Wanneer iemand je bijvoorbeeld vraagt om samen met hem een bank te overvallen, en je gaat daar op in, je kiest daarvoor, je grijpt je eraan vast, dan maak je jezelf daar — door dat vastgrijpen — afhankelijk van. Dan laat je jezelf 'op sleeptouw nemen'. Dit zal stukje bij beetje de wereld bepalen waarin je leeft; dit is het proces van worden, het proces dat naar het bestaan leidt, jouw bestaan welteverstaan.

Vertalers van boeddhistische teksten vertalen de Pali term 'bhava' vaak als 'bestaan', en dat is ook goed. Echter, deze term betekent letterlijk 'in het bestaan komen' hetgeen op een proces duidt waar het dan ook om gaat. Daarom wordt op STI in de toespraken doorgaans 'worden' aangehouden.

Ook zal 'worden' voor de meeste mensen beter te begrijpen zijn in de volgende context: je kunt oneindig doorgaan met 'worden' maar dan kun je niet 'jezelf zijn'. Je kunt alleen jezelf zijn door het worden te stoppen. Met 'jezelf zijn' bedoel ik dat de geest tot volle wasdom is gekomen, dat het ongeconditioneerde is bereikt, dat de taak van jezelf bevrijden erop zit. Dit is het opgeven van 'worden' en dus van elke bestaansvorm.