Overweging

Manasikara

manasikara

'Overweging'; 'mentale aandacht'; 'oplettendheid'; 'alertheid'; 'bespiegeling'.

A.

Als een psychologische term, behoort manasikara tot de formatie groep (sankhara kkhandha) en is een van de 7 mentale factoren (cetasika), zie Tabel II, die onafscheidelijk verbonden zijn met elke soort van bewustzijn (zie ook cetana). In M009, wordt deze factor weergegeven als zijnde er een die de geest (nama) vertegenwoordigt. Het is de eerste 'confrontatie met een object' van de geest en 'bind de samengaande mentale factoren aan het object'. Het is daarom de vooraanstaande factor in twee specifieke klassen van bewustzijn, d.w.z.: 'aandacht (avajjana) bij de poorten van de vijf zintuigen' en 'aandacht bij de poort van de geest'. Deze twee staten van bewustzijn, breken door het onderbewuste levenscontinuüm (bhavanga) vanuit de eerste fase van het mentale waarnemingsproces (citta vithi, zie ook viññana kicca).

B.

In de gewone alledaagse zin, verschijnt de term vaak in de sutta's als yoniso manasikara 'wijze (of beredeneerde of systematische) alertheid' of 'wijze overweging'. In M002 is gezegd dat het dienst doet om de instromingen (bezoedelingen) (asava's) tegen te gaan; het is een voorwaarde voor het ontstaan van juist begrip (zie M043), voor het in de stroom treden (zie sotapattiyanga), en voor de factoren van verlichting (bojjhanga). Tegenover 'wijze overweging' (yoniso manasikara) staat 'onwijze overweging' (ayoniso manasikara) die leidt tot het ontstaan van de hoofdbezoedelingen (asava's) (zie M002) en van de vijf hindernissen (pañca nivarana).