Wilshandeling

Cetana

cetana

'Wilshandeling'; 'wil'; 'intentie; 'keuze'.

Cetana is een van de 7 algemene mentale factoren (cetasika), namelijk: zintuiglijke of mentale indruk (phassa), gevoel (vedana), waarneming (sañña), wil (cetana), concentratie (samadhi), vitaliteit (jivita), alertheid (manasikara) welke onafscheidelijk verbonden zijn met elke soort van bewustzijn. Zie cetasika; Tabel II.

Met betrekking tot karmische wilshandelingen (kamma cetana) (dat wil zeggen, heilzaam of onheilzaam kamma) wordt gezegd in A06-13: "Wilshandelingen (cetana), monniken, is hetgeen dat ik kamma noem (cetanaham bhikkhave kammam vadami), omdat iemand door het te willen de handeling uitvoert met het lichaam, met de spraak, of met de geest."

Op de volgende pagina is cetana nader uitgelegd: Kamma — Kamma, heilzame en onheilzame wilshandelingen.

Cetana op zich, is het vermogen om de activiteiten van de samenwerkende mentale factoren (cetasika) te bepalen zodat ze in onderlinge harmonie gebracht kunnen worden. De wil (cetana) bepaalt de activiteit van die factoren. In het gewoonlijke taalgebruik zeggen we meestal: "Dit werk was zus en zo tot stand gekomen", of "dit is het grote werk van die en die persoon." Ten opzichte van ethische aspecten is dat net zoiets. De wil wordt 'de dader' genoemd omdat die de activiteiten van de samenwerkende mentale factoren bepaalt en ook de basis is van alle daden die met het lichaam, met de spraak en met de geest begaan worden.

Extra aanbevelingen