Cunda

Cunda Sutta

^[1] Aldus heb ik gehoord. Eens, terwijl hij al lopende door het land van de Malla's reisde met een grote groep monniken, arriveerde de heer in Pava. En de heer verbleef in het Mango Bos van Cunda de smid.

En Cunda de smid hoorde: 'Er wordt gezegd, dat de heer, terwijl hij te voet met een grote groep monniken door het land van de Malla's reist, in Pava is gearriveerd en daar in het Mango Bos (van Cunda) verblijft.' En Cunda de smid ging naar de heer, boog zich diep voorover en nam plaats aan zijn zijde. En de heer instrueerde, inspireerde, verkwikte en verblijdde hem met een gesprek over de Dhamma.

Toen zei Cunda tegen de heer: "Bhante, dat de Gezegende samen met de orde van monniken, van mij morgen een maal mag accepteren!" De heer stemde stilzwijgend toe.

Omdat Cunda zijn stilzwijgen begreep, stond hij van zijn zitplaats op, groette de heer, en vertrok terwijl hij zijn rechterzijde naar hem hield gericht.

Toen de nacht ten einde was, had Cunda de smid in zijn eigen woning, heerlijk vast en zacht voedsel bereid, inclusief een hoeveelheid sukara maddava^[2], en kondigde de heer de tijd voor het maal aan, met de woorden: "Het is tijd, bhante. Het eten is klaar."

Toen, nadat de heer zijn pij in de voormiddag had aangedaan en zijn bedelnap en bovenpij genomen had, ging hij samen met de orde van monniken naar de woning van Cunda de smid. Toen hij daar aankwam, nam hij plaats op de zetel die voor hem in gereedheid was gebracht, en zei tegen Cunda de smid: "Cunda, bedien mij met het sukara maddava dat je bereid hebt, en bedien de orde van monniken met het vaste en zachte eten."

"Goed, bhante", antwoordde Cunda de smid, en hij bediende de heer met het sukara maddava en de orde van monniken met het vaste en zachte eten.

Toen zei de heer tegen Cunda de smid: "Begraaf in een kuil wat van het sukara maddava is overgebleven, Cunda, want ik zie in de wereld met haar deva's, mara's en brahma's, en onder de mensheid met haar kluizenaren en brahmanen, haar prinsen en gewone mensen, niemand anders die dit kan eten en volledig kan verteren dan enkel de Tathagata."

"Goed, bhante", antwoordde Cunda, en hij begroef in een kuil het restant dat van het sukara maddava was overgebleven. Nadat hij dat gedaan had, keerde hij terug naar de heer, boog zich diep voorover, en nam plaats aan zijn zijde. Toen hij daar zo zat, instrueerde, inspireerde, verkwikte en verblijdde de heer hem met een gesprek over de Dhamma. Vervolgens stond hij van zijn zetel op, en vertrok.

En nadat de heer het voedsel van Cunda de smid gegeten had, kwam er een vreselijke ziekte in hem op; dysenterie vergezeld met het vloeien van bloed en vreselijke pijnen alsof hij er aan zou sterven. Maar de heer verdroeg dit alles oplettend en in helderheid van begrip, zonder te klagen. Toen zei de heer tegen de eerwaarde Ananda: "Kom, Ananda, laat ons naar Kusiñara gaan." — "Goed, bhante", was het antwoord van Ananda.

Het helder worden van het water

En de heer stapte van de weg af, ging naar de voet van een boom en zei tegen de eerwaarde Ananda: "Kom, Ananda, vouw mijn pij in vieren en breng voor mij een zitplaats in gereedheid. Ik ben moe en wil gaan zitten." — "Goed, bhante", antwoordde Ananda tot de heer, en de pij in vieren vouwende, bracht hij een zitplaats voor de heer in gereedheid waarop de heer ging zitten.

Toen hij daar zo zat, sprak de heer tot de eerwaarde Ananda: "Kom, Ananda, haal wat water voor me. Ik heb dorst en wil wat drinken." Maar Ananda zei tegen de heer: "Zojuist, bhante, zijn er wel vijfhonderd wagens de rivier overgestoken, en het ondiepe water dat door de wielen in beroering is gebracht, is niet goed, het is smerig en troebel. Maar, bhante, de rivier de Kakuttha is dichtbij, met helder, aangenaam, koel, zuiver water, met mooie banken en een heerlijke omgeving. Daar kan de heer het water drinken en zijn lichaam opfrissen."

En een tweede keer zei de heer: "Kom, Ananda, haal wat water voor me. Ik heb dorst en wil wat drinken", en Ananda antwoordde als voorheen.

En een derde keer zei de heer: "Kom, Ananda, haal wat water voor me. Ik heb dorst en wil wat drinken." — "Goed, bhante", antwoordde Ananda de heer, en hij nam een bedelnap en ging naar de rivier. En de ondiepe rivier waarvan het water dat door de wielen in beroering werd gebracht en niet goed was — het water dat smerig en troebel was — ging zuiver, helder en aangenaam stromen toen de eerwaarde Ananda daar aankwam.

En de eerwaarde Ananda dacht: "Het is inderdaad prachtig, het is inderdaad wonderbaarlijk, de bovennatuurlijke kwaliteiten en krachten van de Tathagata! Deze ondiepe rivier waarvan het water dat door de wielen in beroering werd gebracht en niet goed was — het water dat smerig en troebel was — ging zuiver, helder en aangenaam stromen toen ik hier aankwam!" En hij deed wat water in de bedelnap en bracht het naar de heer. Daar vertelde hij zijn gedachten en zei vervolgens tegen de heer: "Drink het water, bhante! Drink het water, Sugata!" En de heer dronk het water.

Bij de rivier de Kakuttha

Vervolgens ging de heer, samen met een grote schare monniken, naar de rivier de Kakuttha. Daar ging hij het water in, nam hij een bad en dronk. Toen hij uit het water gekomen was, ging hij naar een mango bos en zei tegen de eerwaarde Cundaka: "Kom, Cundaka, vouw mijn gewaad in vieren en breng een ligplaats voor mij in gereedheid. Ik ben moe en wil gaan liggen." — "Goed, bhante", gaf de eerwaarde Cundaka ten antwoord, en hij vouwde het gewaad in vieren en legde het op de grond.

En de heer ging op zijn rechterzij liggen in de rustpositie van een leeuw, zijn ene voet op de andere plaatsend, oplettend en helder van begrip terwijl hij de tijd bepaalde van opstaan^[4]. En de eerwaarde Cundaka zat op de grond voor de heer.

Hoe Cunda van zijn berouw bevrijd wordt

En de heer sprak tot de eerwaarde Ananda: "Het kan gebeuren, Ananda, dat iemand bij Cunda de smid, wroeging zou verwekken door te zeggen: 'Het is kwaad voor u, Cunda, en verlies voor u, dat de Tathagata stierf, nadat hij zijn laatste maal van u ontvangen had.' Elk zodanig gevoel van wroeging, Ananda, in Cunda de smid, behoort verdreven te worden door te zeggen: 'Het is winst voor u Cunda, en zegening voor u, dat de Tathagata stierf na zijn laatste maal van u ontvangen te hebben. Want, vriend Cunda, uit de mond van de Gezegende zelf, heb ik dit gehoord en begrepen: 'Er zijn twee offergaven van voedsel die van gelijke vruchten zijn, die hetzelfde voordeel bieden en vruchtbaarder en voordeliger zijn dan iedere andere voedselgaven. Welke zijn deze twee? De ene is de gave van voedsel die hij aanneemt nadat de Tathagata de onvergelijkbare verheven verlichting verworven heeft; de andere is de gave van voedsel die hij aanneemt wanneer hij het Nibbana-element zonder overblijfsel heeft bereikt bij zijn uiteindelijke heengaan. Deze twee offergaven van voedsel zijn van gelijke vruchten, en bieden hetzelfde voordeel en zijn vruchtbaarder en voordeliger dan iedere andere voedselgaven. Er is door Cunda een kamma vergaard, dat strekt tot een lang leven, tot schoonheid, tot voorspoed, tot een hemelse sfeer, tot een goede naam en tot grote macht.' Op deze wijze, Ananda, moet ieder gevoel van wroeging in Cunda de smid worden verdreven."

Toen de heer deze zaak rechtgezet had en de betekenis ervan begreep, uitte de heer op dat moment deze geïnspireerde uitspraak:

Eindnoten

^[1] Deze toespraak verschijnt ook in D16. Alleen de eerste alinea is hier toegevoegd. In D16 echter, is ook een gedeelte over Pukkusa de Malla opgenomen.

^[2] Sukara maddava: een controversiële term die daarom onvertaald is gebleven. Sukara = zwijn; maddava = zacht, teer, fijn. Vandaar dat er twee alternatieve aanspraken op deze samenstelling mogelijk zijn: 1. de zachte delen van een zwijn of varken; 2. wat is genoten door zwijnen en varkens. In het laatste geval is er over gedacht om te verwijzen naar eetbare paddestoelen of truffel, of een broodwortel of een knol.

Het Com. op onze tekst geeft drie alternatieve verklaringen: 1. het vlees van een pasgeboren (wild) zwijn dat noch te jong noch te oud is en dat op natuurlijke wijze verkregen is, d.w.z. zonder het bewust te doden; 2. een bereiding van zacht gekookte rijst dat is bereid met 5 producten van een koe; 3. een soort van alchemistisch elixer (rasayanavidhi). Dhammapala geeft als toevoeging in zijn Com. op Udana 8:5, 'jonge bamboe scheuten vertrapt door zwijnen' (sukarehi maddit vamsa kaliro).

^[3] Com.: "Deze verzen en verscheide andere, zijn ingevoegd door de Ouderlingen die de Dhamma hebben samengesteld (de teksten van het eerste concilie)."

^[4] De Boeddha bepaalde voordat hij ging slapen hoe lang hij wilde slapen en wanneer hij wilde ontwaken. Dit is een onderdeel van de oefening van indachtigheid.

^[5] Bhagava'dha dhamme: de heer als de belichaming van de Dhamma.