Het doel loslaten

Inhoudsopgave

Wijsheid is niet afhankelijk van iets

De bergbeklimmer

Extra aanbevelingen

Wijsheid is niet afhankelijk van iets

In een geest die zich vastklampt aan wat hij vergaard heeft, kan geen wijsheid ontstaan omdat hij niets nieuws tot zich laat doordringen. Als je waar dan ook zoekt naar wijsheid, zul je het doel voorbij schieten. In wijsheid kun je geen onderricht krijgen, het kan door niemand gegeven worden. Wijsheid en vrijheid kan niet afhankelijk (nissito) van iets of iemand zijn. Maar als je constant gewaar (vijañana) bent, zal het in je oprijzen met het steeds krachtiger wordende licht van intuïtief inzicht.

Het leven zelf en wijsheid zullen hand in hand gaan waarin waar geluk is. Je ervaart net zoals iedereen de wisselvalligheden van het leven, en toch ben je overal vrij van. Dat is omdat flexibiliteit (muduta) en begrip dit met zich meebrengen. Voor een starre geest daarentegen, is dit niet mogelijk omdat die niet open kan zijn.

Het is goed om de intentie te hebben om vrij te zijn. Wil (chanda) is immers een neutrale mentale factor. Maar let op dat je er niet naar hunkert (tanha). Want vanwege de hunkering oftewel de begeerte, plaats je jezelf 'voorbij het doel'. Je wilt iets bereiken maar daar ben je nog niet. Wanneer je het doel begeert — in dit geval vrijheid — zul je dat doel missen. Dat is om dat begeerte leidt tot worden oftewel in het bestaan komen (bhava). Het bestaan is een geconditioneerde (sankhata) toestand en je hebt geleerd dat dat lijden (dukkha) is, nietwaar? Waar vastgrijpen is, daar is lijden. Daar is geen loslaten en daarom ook geen vrijheid. Daarom kun je het doel niet realiseren door het te pakken. Zodra je verlangen ernaar uitgaat, ontglipt het je. Geef dus dat verlangen op. Als je nergens naar op zoek bent, zul je steeds beter inzicht krijgen in 'de wijze waarop', 'de weg van' hoe je dient te handelen.

Ga altijd uit van waar je staat. Niet van waar je graag zou willen staan, niet van waar je denkt dat je zou moeten staan of van waar je jezelf wijsmaakt dat je zou moeten staan. Want dat is een onwerkelijkheid die een kloof creëert. Dan zal er een gebrek aan verbinding zijn tussen je aandacht en het object ervan. In dat geval is het object (vrij zijn) onwerkelijk, niet aanwezig. Het bestaat dan slechts als een idee, niet als een feit. Gewaarzijn draait om wat er is, niet om wat er was of om wat zal zijn of zou moeten zijn. Op die manier kan meditatie niet correct beoefend worden. Maak jezelf niets wijs en wees altijd jezelf. Omarm niets en duw niets weg. Accepteer in je meditatie alles wat er is, met heel veel geduld (khanti). Dat is de beste uitgangspositie om jezelf te leren kennen en om het doel te verwerkelijken.

De bergbeklimmer

Een bergbeklimmer moet zich niet blindstaren op de top van de berg, maar hij moet met grote zorgvuldigheid op zijn stappen letten die hij zet. Het zijn de stappen die hij zet die hem naar zijn doel brengen, de top van de berg. Maar als zijn aandacht verslapt, zou hij weleens een lelijke val kunnen maken. Daarom is de zorgvuldigheid, het aandacht schenken (sati), het meest belangrijke bij alles wat je doet.

Indachtigheid leidt tot gewaarzijn zodat er juist begrip (samma ditthi) is. De Boeddha wijst juist begrip aan als de voorloper (pubbangama) in de ontwikkeling van het Edel Achtvoudige Pad en dient begeleid te worden door de juiste inspanning (samma vayama) en de juiste indachtigheid (samma sati). Probeer altijd een evenwichtigheid van de vermogens (indriya samatta) na te streven.

Extra aanbevelingen