Wat is het meta-bewustzijn?

Vanuit boeddhistisch perspectief betekent meta-bewustzijn een staat van bewustzijn dat voorbij het gewone bewustzijn is. De functie van bewustzijn (viññana) is om totaal objectief gewaar te zijn (sampajañña). Totaal objectief gewaarzijn herkent dingen heel zuiver. In de staat van meta-bewustzijn is dat niet het geval. Meta-bewustzijn komt wel neer op gewaarzijn (vijañana) wat dingen zuiver herkent. Op de pagina Van bewustzijn naar helder begrip is het verschil uitgelegd.

Meta-bewustzijn kan worden gezien als een staat waarin het 'ik' voor een belangrijk deel opgehouden heeft te bestaan (nirodha). De mate waarin kan verschillend zijn, precies zoals er ook een verschil is in de bereiken van de vier bovenwereldse paden (zie lokuttara). Het kan dus arahatschap impliceren maar dat hoeft niet per definitie zo te zijn.

De staat van meta-bewustzijn kan zich op elk moment voordoen en onder diverse omstandigheden. Het kan enkele minuten aanhouden en het leven gaat op dat moment gewoon door. Je komt er vanzelf weer uit terug.

In de staat van meta-bewustzijn (vanuit boeddhistisch perspectief) krijgt de geest een 'wasbeurt' waardoor hij, afhankelijk van de graad waarin het ervaren wordt, gedeeltelijk of geheel van bezoedelingen wordt gezuiverd (visuddhi). Het is een allesbepalende positieve gebeurtenis waarvan de persoon die het ondergaat de rest van zijn leven de vruchten (phala) zal ervaren.

De geest is heel knap in het creëren van allerlei dingen, dus denk niet zomaar dat wanneer hij iets aangenaams heeft gecreëerd, dat dit het meta-bewustzijn is. Wanneer er iets aangenaams is of je ervaart een euforische rust of gevoel, dan is dit zeker niet het meta-bewustzijn.