Mahadhana de koopman

De Boeddha wijst Mahadhana de koopman erop dat hij er niet als vanzelfsprekend van uit moet gaan dat hij meerdere dagen op dezelfde plaats zal verblijven.

De angst voor de dood

286. Hier zal ik de regentijd doorbrengen, hier de winter en hier de zomer; aldus denkt de dwaas. Hij realiseert zich niet het gevaar (dat de dood elk moment kan komen).

idha vassam vasissami idha hemantagimhisu iti balo vicinteti antarayam na bujjhati

Onwijze mensen maken plannen voor de toekomst, van seizoen tot seizoen, en denken niet na over de gevaren waarmee zij verbonden zijn.

Wanneer de onwetende persoon denkt dat hij de gehele tijd van het regenseizoen, het winterseizoen en het zomerseizoen in een bepaalde plaats kan doorbrengen, beseft hij niet de bedreiging van de dood. Een dwaas iemand denkt alleen maar aan aangename pleziertjes en staat nooit stil bij het feit dat de dood onvermijdelijk is.

Terwijl de Boeddha in het Jetavana klooster verbleef, sprak de Boeddha dit vers, met verwijzing naar Mahadhana, een koopman van Varanasi.

Er kwam eens een koopman van Varanasi naar een festijn in Savatthi met een groot aantal wagens, volgeladen met textiel en andere handelswaar. Toen hij een rivierbank naderde, had deze rivier een plotselinge hoge waterstand waardoor hij de rivier niet kon oversteken. Hij werd zeven dagen opgehouden want het regende erg hard waardoor de waterstand in de rivier maar niet afnam. Vanwege deze zeven wachtdagen kwam hij te laat voor het festijn en was er voor hem geen reden meer om de rivier over te steken. Omdat hij met zijn wagens vol met handelswaar al een grote afstand had afgelegd, wilde hij niet naar huis terugkeren. Hij zei tegen zijn bedienden dat hij besloten had om het regenseizoen, het koude seizoen en het warme seizoen in die stad door te brengen.

Terwijl de Boeddha zijn voedselronde deed, bemerkte hij de beslissing in de geest van de koopman en glimlachte. Ananda vroeg aan de Boeddha waarom hij glimlachte en hij antwoordde: "Ananda, zie je die koopman daar? Hij denkt dat hij hier blijft en dat hij het hele jaar zijn goederen hier zal verkopen. Maar hij is zich er niet van bewust dat hij binnen zeven dagen zal sterven. Wat gedaan moet worden, dat moet vandaag gedaan worden. Misschien sterft hij morgen wel. Wij hebben geen vaste datum afgesproken met de Koning van de Dood (Yama). Maar voor iemand die dag en nacht waakzaam is, die niet gestoord wordt door mentale bezoedelingen (asava) en die energiek is, is het leven waarin slechts één goed bestede nacht is, een goed besteed leven.

En de Boeddha zond Ananda naar Mahadhana de koopman. Ananda legde aan hem uit, dat zijn tijd ten einde liep en dat hij zich zou moeten oefenen in indachtigheid (sati) in plaats daarvan er nalatig in te zijn. Toen hij hoorde over zijn naderende dood, was Mahadhana geschrokken en ontsteld. Hij nodigde de Boeddha en de andere monniken uit om de komende zeven dagen een maaltijd te komen nuttigen. Op de zevende dag predikte de Boeddha een toespraak uit dank (anumodana), en aan het einde van die toespraak verwierf Mahadhana de koopman, de vrucht van sotapanna, de in de stroom getredene.

Toen de Boeddha vertrok, vergezelde Mahadhana hem een eind om vervolgens weer terug te keren. Op zijn terugtocht kreeg hij een hevige hoofdpijn waarna hij binnen korte tijd stierf. Mahadhana werd geboren in de wereld van de Tusita deva's.

Uitleg vertaling vers 286

vassam idha vasissami hemantagimhisu idha iti balo vicinteti antarayam na bujjhati

vassam: gedurende de regentijd; idha: in deze plaats; vasissami: zal ik verblijven; hemantagimhisu: in de winter en de zomer; idha: hier (zal ik verblijven); iti: op deze wijze; balo: de dwaze persoon; vicinteti: denkt; antarayam: zijn eigen gevaar; na bujjhati: is (hij) niet gewaar

Commentaar

antarayam na bujjhati: Ziet niet het gevaar dat hij dood kan gaan. De koopman in dit verhaal was het feit van de dood niet gewaar.

Zie ook

Document info
RegID Dhp286
Bijgewerkt 16 maart 2022 19:30:40
Auteur Peter van Loosbroek — Ananda
Locatie www.sleuteltotinzicht.nl
Copyright Zie a.u.b. copyright www.sleuteltotinzicht.nl/glb_copyright.htm
Overig Dhammapada 286