Advies aan Sigala

Sigalovada Sutta

Inhoudsopgave

Inleiding

Sigala aanbidt de zes richtingen

De uitroeiing van vier ondeugden

De vier manieren waarop geen kwade daad begaan wordt

De zes kanalen waardoor rijkdom wordt verkwist

Bedwelmende middelen

Rondhangen op ongepaste uren

Veelvuldig naar plaatsen van vermaak

Gokken

Slecht gezelschap

Verslaafd aan luiheid

Hoe je slechte vrienden herkent

Hij, die op bezit uit is

De huichelaar

De mooiprater

Hij, die ruïneert

Hoe je goede vrienden herkent

De helper

Dezelfde bij geluk en tegenslag

Hij, die goede raad geeft

Hij, die sympathie voor je heeft

Het in beschouwing nemen van de zes richtingen

De ouders en kinderen als het oosten

De leraren als het zuiden

De vrouw en kinderen als het westen

Vrienden en verwanten als het noorden

De werkgevers en de werknemers als het nadir

De monniken als het zenit

Inleiding

Sigala was de zoon van een boeddhistische familie die in Rajagaha woonde. Zijn ouders waren toegewijde volgelingen van de Boeddha, maar de zoon stond onverschillig tegenover religie. De vrome vader en moeder konden hun zoon met geen enkele mogelijkheid overhalen om hen te vergezellen tijdens hun bezoeken aan de Boeddha of zijn discipelen om de Edele Leer te vernemen. De zoon vond het onpraktisch en zinloos om de Sangha te bezoeken, omdat zulke bezoeken alleen maar verlies van materieel bezit opleverden; spirituele groei kon hem immers niets schelen. Continu zou hij tegen zijn vader gezegd hebben: "Ik wil niets met die monniken te maken hebben. Van eerbied betuigen aan hen krijg ik alleen maar een kromme rug en stijve knieën. Ik moet op de grond gaan zitten waardoor mijn kleren vuil worden en verslijten. En wanneer men, na zo te hebben neergezeten, je hen door de gesprekken leert kennen, dien je hen uit te nodigen en bedelspijzen te geven. En zo ga je er alleen maar op achteruit."

Op een gegeven moment was de vader stervende, en hij riep zijn zoon aan zijn sterfbed bij hem waarop hij hem verzocht een klein beetje naar zijn advies te willen luisteren. "Zeer zeker, lieve vader, ik zal elke opdracht uitvoeren die u van mij verlangt", zei hij. "Goed dan, mijn zoon, aanbidt dan na je ochtendbad de zes richtingen." De vader vroeg hem dat, in de hoop dat op de een of andere dag, wanneer de zoon de uitvoering van zijn belofte nakwam, de Boeddha of zijn discipelen hem zouden zien en die gelegenheid zouden aangrijpen om een passende toespraak tot hem te prediken. En omdat de wensen die vanaf een sterfbed gedaan worden, goed herinnerd en serieus genomen worden, voerde Sigala de wens van zijn vader uit. Maar de ware betekenis ervan, begreep hij niet.

Nu was het een vast gebruik van de Boeddha om 's ochtends om vier uur op te staan. Nadat hij een vol uur lang (van 4 — 5) met Nibbanische zegeningen doordrongen werd, omvatte hij het hele universum met zijn gedachten vol van liefdevolle vriendelijkheid. Het is in dit uur (van 5 — 6) dat hij de wereld doordrong met zijn grote mededogen om te zien welk wezen hij die dag van dienst kon zijn. En op een morgen gebeurde het dat Sigala binnen het gezichtsveld van het mededogen van de Boeddha kwam. Vanwege zijn inzicht, namelijk dat Sigala een betere manier getoond kon worden voor aanbidding, besloot de Boeddha: 'Vandaag zal ik de Leken Vinaya (de Disciplinaire Code voor voor leken) tot Sigala prediken. Die toespraak zal voor veel mensen van groot voordeel zijn. Daar moet ik heengaan.'

Zodoende ontmoette de Boeddha hem tijdens zijn bedeltocht naar Rajagaha, en toen hij hem daar zo bezig zag om de zes richtingen te aanbidden, predikte hij deze grote toespraak tot hem, welke kort samengevat, de gehele huishoudelijke en sociale plicht van de leek inhoudt.

Sigala aanbidt de zes richtingen

Aldus heb ik gehoord (evam me sutam). Eens verbleef de Gezegende in het Bamboe Bos (Veluvana), nabij de Eekhoorn Voederplaats (Kalandakanivapa), nabij Rajagaha. In die tijd, stond de jonge Sigala, de zoon van een huishouder, vroeg in de morgen op, vertrok uit Rajagaha met natte kleren en natte haren en aanbad met samengevouwen handen de verscheidene richtingen — het oosten, het zuiden, het westen, het noorden, het nadir (beneden), en het zenit (boven).

Toen de Gezegende zichzelf in de voormiddag had aangekleed, zijn bedelnap en bovengewaad genomen had, ging hij Rajagaha binnen om zijn bedelronde te doen. Op dat moment zag hij de jonge Sigala z'n aanbiddingen verrichten en sprak hem als volgt aan:

"Waarom, jonge huishouder, sta je vroeg in de morgen op, vertrek je uit Rajagaha met natte kleren en natte haren, aanbid je met samengevouwen handen de verschillende richtingen — het oosten, het zuiden, het westen, het noorden, het nadir, en het zenit?"

"Bhante, mijn vader zei tegen mij toen hij op sterven lag: 'Beste zoon, aanbidt de zes richtingen.' En ik, bhante, respecteer, eerbiedig, vereer, betuig hulde aan mijn vaders woord. Ik sta vroeg in de morgen op en verlaat Rajagaha met natte kleren en natte haren, en aanbid met gevouwen handen de zes richtingen."

Hierop antwoordde de Boeddha: "Het is niet op deze manier, jonge huishouder, dat de zes richtingen in de discipline van de edelen aanbeden moeten worden."

"Bhante, hoe moeten de zes richtingen in de discipline van de edelen dan aanbeden worden? Het is goed, bhante, als de Gezegende mij de Leer zou onderwijzen die laat zien hoe de zes richtingen in de discipline van de edelen aanbeden moeten worden!"

"Goed, jonge huishouder, luister en prent dit goed in je geest in; ik zal spreken." — "Goed, bhante", antwoordde Sigala.

En de Gezegende sprak als volgt:

Aangezien, jonge huishouder, de edele discipel: I) de vier ondeugden in gedrag heeft uitgeroeid^[1], II) aangezien hij in vier manieren geen kwade daad begaat, III) aangezien hij de zes kanalen niet najaagt om zijn rijkdom te verkwisten en hij aldus deze veertien slechte dingen vermijdt, de zes richtingen waarneemt en het Pad opgaat dat naar overwinning leidt in beide werelden, is hij gezegend in deze wereld en in de volgende. Na de ontbinding van het lichaam, na de dood, wordt hij in een gelukkige hemelse staat geboren^[2].

De uitroeiing van vier ondeugden

I) Wat zijn de vier ondeugden in gedrag die hij uitgeroeid heeft? Het vernietigen van leven (panatipata), huishouder, is een ondeugd, en ook stelen (adinnadana), seksueel wangedrag (kamesu micchacara) en liegen (musavada). Dit zijn de vier ondeugden die hij uitgeroeid heeft.

Aldus sprak de Gezegende. En toen de Meester zo gesproken had, sprak hij wederom:

De vier manieren waarop geen kwade daad begaan wordt

II) Op welke vier manieren begaat iemand geen kwade daad? Geleid door hebzucht (chanda) begaat iemand kwaad. Geleid door haat (dosa) begaat iemand kwaad. Geleid door begoocheling (moha) begaat iemand kwaad. Geleid door angst (bhaya) begaat iemand kwaad^[3]. Maar aangezien de edele discipel niet geleid wordt door hebzucht, haat, begoocheling en angst, begaat hij geen kwade daad.

Aldus sprak de Gezegende. En toen de Meester zo gesproken had, sprak hij wederom:

De zes kanalen waardoor rijkdom wordt verkwist

III) Wat zijn de zes kanalen voor het verkwisten van rijkdom die hij niet najaagt?

1. Toegeeflijkheid aan bedwelmende middelen, hetgeen verdwazing en onoplettendheid veroorzaakt.
2. Rondhangen in straten op ongepaste uren.
3. Door veelvuldig naar plaatsen van vermaak te gaan.
4. Toegeeflijkheid aan gokken, hetgeen onoplettendheid veroorzaakt^[6].
5. Omgaan met slecht gezelschap (samseva).
6. Verslaafd zijn aan luiheid.

Bedwelmende middelen

1. Er zijn, jonge huishouder, deze zes kwade gevolgen van het toegeeflijk zijn aan bedwelmende middelen die verdwazing en onoplettendheid veroorzaken.

• Verlies van rijkdom.
• Het toenemen van redetwisten.
• Vatbaarheid voor ziekten.
• Een slechte reputatie krijgen.
• Schaamteloze ontbloting van het lichaam.
• Verzwakking van het intellect.

Rondhangen op ongepaste uren

2. Er zijn, jonge huishouder, deze zes kwade gevolgen van het rondhangen in straten op ongepaste uren.

• Hij is zelf onbeschermd en onbewaakt.
• Zijn vrouw en kinderen zijn onbeschermd en onbewaakt.
• Zijn bezit is onbeschermd en onbewaakt.
• Hij wordt verdacht van kwade daden^[7].
• Er worden slechte dingen over hem verteld.
• Hij ontmoet vele problemen.

Veelvuldig naar plaatsen van vermaak

3. Er zijn, jonge huishouder, deze zes kwade gevolgen van het veelvuldig naar plaatsen van vermaak gaan^[8].

Hij denkt altijd:

• Waar wordt er gedanst?
• Waar wordt er gezongen?
• Waar speelt men muziek?
• Waar worden er verhalen verteld?^[9]
• Waar wordt er met de cimbalen gespeeld?
• Waar is er pot-blazen?

Gokken

4. Er zijn, jonge huishouder, deze zes kwade gevolgen van toegeeflijkheid aan gokken.

• De winnaar wordt gehaat.
• De verliezer heeft verdriet vanwege verlies van rijkdom.
• Verlies van rijkdom.
• In een gerechtsgebouw vertrouwt men hem niet.
• Hij wordt veracht door zijn vrienden en verwanten.
• Hij wordt niet gezocht voor een huwelijk, omdat mensen zullen zeggen dat hij een gokker is en niet capabel is om voor zijn vrouw te zorgen.

Slecht gezelschap

5. Er zijn, jonge huishouder, deze zes kwade gevolgen van het omgaan met slecht gezelschap (asappurisa samseva).

• Elke gokker is zijn vriend en gezelschap.
• Elke losbol is zijn vriend en gezelschap.
• Elke dronkaard is zijn vriend en gezelschap.
• Elke oplichter is zijn vriend en gezelschap.
• Elke bedrieger is zijn vriend en gezelschap.
• Elke herrieschopper is zijn vriend en gezelschap.

Verslaafd aan luiheid

6. Er zijn, jonge huishouder, deze zes kwade gevolgen van het verslaafd zijn aan luiheid.

Hij werkt niet, en zegt:

• Dat het veel te koud is.
• Dat het veel te warm is.
• Dat het te laat in de avond is.
• Dat het te vroeg in de morgen is.
• Dat hij te hongerig is.
• Dat hij te vol zit^[10].

Doordat hij op deze manier leeft, is hij nalatig in velerlei opzichten, hij verkrijgt geen nieuwe rijkdom, en de rijkdom die hij vergaard heeft, neemt af.

Aldus sprak de Gezegende. En toen de Meester zo gesproken had, sprak hij wederom:

Hoe je slechte vrienden herkent

Deze vier, jonge huishouder, moeten worden gezien als vijanden die zich voordoen als vrienden.

1. Hij, die zich de bezittingen van zijn vriend toe-eigent.
2. De huichelaar.
3. De mooiprater.
4. Hij, die alles ruïneert.

Hij, die op bezit uit is

Aññadatthuhara.

1. Op vier manieren, jonge huishouder, moet iemand die op bezit uit is, gezien worden als een vijand die zich voordoet als een vriend.

• Hij is uit op de rijkdom van zijn vriend.
• Hij geeft weinig, maar vraagt veel.
• Hij doet zijn plicht alleen uit angst.
• Hij verblijft in je nabijheid uit eigenbelang.

De huichelaar

Vaci parama.

2. Op vier manieren, jonge huishouder, moet iemand die huichelt, gezien worden als een vijand die zich voordoet als een vriend.

• Hij maakt mooie beloftes omtrent het verleden.
• Hij maakt mooie beloftes omtrent de toekomst.
• Hij probeert bij je in een goed daglicht te komen door lege woorden.
• Wanneer er zich een gelegenheid voordoet om te helpen, voert hij allerlei excuses aan.

De mooiprater

Anuppiyabhani.

3. Op vier manieren, jonge huishouder, moet een mooiprater gezien worden als een vijand die zich voordoet als een vriend.

• Hij keurt de slechte daden van zijn vriend goed.
• Hij keurt de goede daden van zijn vriend af.
• Hij prijst hem in zijn nabijheid.
• Hij spreekt kwaad over hem bij zijn afwezigheid.

Hij, die ruïneert

4. Op vier manieren, jonge huishouder, moet iemand die ruïneert gezien worden als een vijand die zich voordoet als een vriend.

• Hij is je metgezel wanneer je toegeeflijk bent aan bedwelmende middelen die verdwazing en onoplettendheid veroorzaken.
• Hij is je metgezel wanneer je over de straten slentert op ongebruikelijke uren.
• Hij is je metgezel wanneer je veelvuldig plaatsen van vermaak bezoekt.
• Hij is je metgezel wanneer je toegeeflijk bent aan gokken hetgeen onoplettendheid veroorzaakt.

Aldus sprak de Gezegende. En toen de Meester zo gesproken had, sprak hij wederom:

Hoe je goede vrienden herkent

Deze vier, jonge huishouder, moeten worden gezien als loyale vrienden.

1. Hij, die een helper is.
2. Hij, die hetzelfde is bij geluk en tegenslag.
3. Hij, die goede raad geeft.
4. Hij, die sympathie voor je heeft.

De helper

Upakaraka mitta.

1. Op vier manieren, jonge huishouder, moet een helper gezien worden als een loyale vriend.

• Hij bewaakt de onoplettende.
• Hij beschermt de rijkdom van de onoplettende.
• Hij vormt een toevlucht wanneer je in gevaar bent.
• Wanneer er schulden zijn, geeft hij je tweemaal zoveel als nodig is.

Dezelfde bij geluk en tegenslag

Samana sukha dukkha mitta.

2. Op vier manieren, jonge huishouder, moet iemand die hetzelfde is bij geluk en tegenslag, gezien worden als een warmhartige vriend.

• Hij heeft geen geheimen voor je.
• Hij bewaart jouw geheimen.
• Bij pech laat hij je nooit in de steek.
• Hij offert zelfs zijn eigen leven voor je op.

Hij, die goede raad geeft

Atthakkhayi mitta.

3. Op vier manieren, jonge huishouder, moet iemand die goede raad geeft, gezien worden als een loyale vriend.

• Hij weerhoudt je ervan om het kwade te doen.
• Hij moedigt je aan om het goede te doen.
• Hij informeert je over wat voor jou onbekend is.
• Hij wijst je het pad naar de hemel^[12].

Hij, die sympathie voor je heeft

Anukampaka mitta.

4. Op vier manieren, jonge huishouder, moet iemand die sympathie voor je heeft, gezien worden als een loyale vriend.

• Hij beleeft geen vreugde in jouw ongeluk.
• Hij beleeft vreugde in jouw voorspoed.
• Hij weerhoudt anderen om kwaad over je te spreken.
• Hij prijst hen die goed over je spreken.

Aldus sprak de Gezegende. En toen de Meester zo gesproken had, sprak hij wederom:

Het in beschouwing nemen van de zes richtingen

En hoe, jonge huishouder, neemt een edele discipel de zes richtingen waar?

Het volgende moet gezien worden als de zes richtingen.

1. De ouders moeten gezien worden als het oosten.
2. Leraren als het zuiden.
3. Vrouw en kinderen als het westen.
4. Vrienden en verwanten als het noorden.
5. Werkgevers en werknemers als het nadir.
6. Monniken als het zenit^[15].

De ouders en kinderen als het oosten

1. Op vijf manieren, jonge huishouder, moet het kind de ouders als het oosten dienen.

• Zij hebben mij ondersteund, ik zal hen ondersteunen.
• Ik zal hun taken verrichten.
• Ik zal de familietraditie in ere houden.
• Ik zal mezelf waardig maken voor mijn erfenis.
• Voorts zal ik gaven offeren ter ere van mijn overleden verwanten^[16].

Op vijf manieren, jonge huishouder, zullen ouders die aldus door hun kinderen als het oosten bediend worden, blijk geven van hun mededogen.

• Zij behoeden hen ervan om het kwade te doen.
• Zij moedigen hen aan om het goede te doen.
• Zij geven hen een goede opleiding.
• Zij zien toe op een goed huwelijk.
• Zij overhandigen hen op de geschikte tijd hun erfgoed.

Op deze vijf manieren dienen kinderen hun ouders als het oosten, en geven ouders blijk van hun mededogen voor de kinderen. Aldus is het oosten door hen in beschouwing genomen en veilig en zeker gesteld.

De leraren als het zuiden

2. Op vijf manieren, jonge huishouder, moet een leerling zijn leraar als het zuiden dienen.

• Door tijdens de begroeting van de zitplaats op te staan.
• Door goed naar hem te luisteren.
• Door leergierig te zijn.
• Door persoonlijke dienstverlening.
• Door respectvolle oplettendheid wanneer hij instructies ontvangt.

Op vijf manieren, jonge huishouder, zullen leraren die aldus door hun leerlingen als het zuiden bediend worden, blijk geven van hun mededogen.

• Zij trainen hen in de beste vakken.
• Zij zien erop toe, dat zij hun lessen goed begrijpen.
• Zij instrueren hen in de kunsten en wetenschappen.
• Zij stellen hen aan hun vrienden en verwanten voor.
• Zij zorgen voor hun bescherming in iedere richting.

De leraren die aldus door hun leerlingen als het zuiden bediend worden, geven op deze vijf manieren blijk van mededogen voor hen. Aldus is het zuiden door hen in beschouwing genomen en veilig en zeker gesteld.

De vrouw en kinderen als het westen

3. Op vijf manieren, jonge huishouder, moet een vrouw als het westen door haar man gediend worden.

• Door hoffelijk voor haar te zijn.
• Haar niet te minachten.
• Door haar trouw te zijn.
• Door haar zeggenschap te geven.
• Door haar sieraden te geven.

De vrouw die zo als het westen door haar man bediend wordt, geeft op vijf manieren blijk van haar mededogen voor haar man.

• Zij voert haar plichten goed uit.
• Zij stelt zich gastvrij op naar haar relaties en bedienden^[17].
• Zij is geloofwaardig.
• Zij beschermt wat hij thuisbrengt.
• Zij is kundig in het werk omtrent haar plichten.

Op deze vijf manieren toont een vrouw haar mededogen voor haar man die haar als het westen bediend. Aldus wordt het westen door hem in beschouwing genomen en veilig en zeker gesteld.

Vrienden en verwanten als het noorden

4. Op vijf manieren, jonge huishouder, moet een familielid zijn vrienden en verwanten bedienen als het noorden.

• Door vrijgevigheid.
• Door hoffelijk te spreken.
• Door behulpzaam te zijn.
• Door onpartijdig te zijn.
• Door oprechtheid.

De vrienden en verwanten die aldus als het noorden door een familielid bediend worden, geven als volgt blijk van mededogen voor hem.

• Zij beschermen hem wanneer hij onoplettend is.
• Zij beschermen zijn bezittingen wanneer hij onoplettend is.
• Zij vormen een toevlucht wanneer hij in gevaar is.
• Zij laten hem niet in de steek wanneer hij in problemen verkeert.
• Zij schenken aandacht aan zijn familie.

De vrienden en verwanten die op deze wijze door het familielid bediend worden als het noorden, tonen op deze vijf manieren hun mededogen aan hem. Aldus is het noorden door hem in beschouwing genomen en veilig en zeker gesteld.

De werkgevers en de werknemers als het nadir

5. Op vijf manieren moet een meester (werkgever) zijn bedienden en werknemers dienen als het nadir.

• Door hen werk toe te kennen overeenkomstig hun vermogens.
• Door hen voedsel en loon te verstrekken.
• Door hen te verzorgen tijdens ziekten.
• Door lekkernijen met hen te delen.
• Door hen van tijd tot tijd vrij te geven.

De bedienden en werknemers die op deze wijze door hun meester bediend worden als het Nadir, tonen op deze vijf manieren hun mededogen aan hem.

• Zij staan vóór hem op.
• Zij gaan ná hem slapen.
• Zij nemen alleen wat is gegeven.
• Zij voeren hun taken goed uit.
• Zij beschermen zijn goede naam en reputatie.

De bedienden en werknemers die op deze wijze bediend worden als het Nadir, tonen op deze vijf manieren hun mededogen aan hem. Aldus is het Nadir door hem in beschouwing genomen en veilig en zeker gesteld.

De monniken als het zenit

6. Op vijf manieren, jonge huishouder, moet een huishouder, de monniken als het Zenit bedienen.

• Door liefdevolle daden.
• Door liefdevolle woorden.
• Door liefdevolle gedachten.
• Door hun huis voor hen open te stellen.
• Door hen in hun behoeften te voorzien.

De monniken die aldus door de huishouder als het zenit worden bediend, tonen op zes manieren hun mededogen aan hem.

• Zij weerhouden hem van het kwade.
• Zij moedigen hem aan het goede te doen.
• Zij houden van hem met een liefdevol hart.
• Zij laten hem datgene horen, dat hij nog nooit gehoord heeft.
• Zij verduidelijken hem datgene, dat hij al gehoord heeft.
• Zij laten het pad naar een hemelse staat zien.

Op deze zes manieren tonen monniken hun mededogen aan een huishouder die hen bedient als het zenit. Aldus is het zenit door hem in beschouwing genomen en veilig en zeker gesteld.

Aldus sprak de Gezegende. En toen de Meester zo gesproken had, sprak hij wederom:

Toen de Gezegende aldus had gesproken, zei Sigala, de jonge huishouder, het volgende: "Het is verbazingwekkend, bhante Gotama! Het is wonderbaarlijk, bhante Gotama! Net zoals iemand rechtzet wat op z'n kop staat, openbaar maakt wat verborgen is, of de weg wijst aan hem die verdwaald is, of een lamp omhoog houdt in de duisternis zodat zij die ogen hebben dingen zullen zien; net zo is de Dhamma door bhante Gotama op vele manieren uitgelegd!"

"Daarom, neem ik mijn toevlucht in hem, in zijn Dhamma en in zijn Sangha. Dat de Gezegende mij als een lekenvolgeling (upasaka) moge aannemen als iemand die zijn toevlucht heeft genomen vanaf deze dag tot het einde van zijn leven!"

Eindnoten

^[1] Kamma kilesa, letterlijk: 'handelingen van bezoedeling'.

^[2] Het hoogste doel in de Leer van de Boeddha is om nergens meer geboren te worden en het Nibbana te verwezenlijken. Maar omdat de Boeddha nu tot een huishouder spreekt, die over het algemeen de Dhamma op een veel lager niveau beoefent dan een monnik, toont de Boeddha hem een moreel leven dat tot een gelukkige wedergeboorte leidt.

^[3] Dit betreft de '4 verkeerde paden', zie agati. De Boeddha predikt dit deel als in A04-019.

^[4] Het laatste kwartier.

^[5] Het eerste kwartier.

^[6] De oorzaak van gokken is hebzucht. Hebzucht verblind en zorgt zodoende voor onoplettendheid.

^[7] Misdaden door anderen begaan.

^[8] Het is niet zo, dat de Boeddha hier beweert dat je nooit naar een feestje mag, maar hij waarschuwt hier voor een op sensatie belust leven. Daarom zegt hij ook: 'Hij denkt altijd (...)', waarmee hij aantoont dat de geest van zo iemand, die veelvuldig dergelijke plaatsen bezoekt, altijd gevuld is met zintuiglijke verlangens die een ernstige blokkade vormen voor spirituele voortgang.

^[9] Verhalen die op sensatie belust zijn.

^[10] Met andere woorden: hij verzint altijd wel een smoes om zijn plichten niet te hoeven doen.

^[11] In het originele Pali spreekt men hier van 'zes oorzaken' omdat twee samengestelde woorden en een uitspraak van een dubbele term als eenheden worden geteld.

^[12] Wanneer de Boeddha hier tot iemand had gesproken met een dieper inzicht, zou hij de luisteraar niet een hemelse sfeer hebben aangeprezen, maar naar een veel hoger doel hebben verwezen, namelijk Nibbana.

^[13] Zie Dhp049.

^[14] Dit deel impliceert ook datgene wat aan goede doelen wordt besteed: gaven aan monniken, liefdadigheid, etc.

^[15] "Het symbool is bedachtzaam gekozen: zoals de dag in het oosten begint, zo begint het leven bij de zorg van de ouders; het loon voor de leraren en het zuiden bestaat uit hetzelfde woord: dakkhina; huishoudelijke zorg volgt wanneer jeugdigen mannen worden, zoals het westen het latere daglicht vasthoudt; noorden is 'voorbij' (uttara), zoals bij hulp van vrienden, etc. raakt hij voorbij problemen" — (Rhys Davids).

^[16] Dit is een heilig gebruik van de Arya's (Edelen) die de doden nooit vergeten. Deze traditie wordt nog steeds trouw in acht genomen door de boeddhisten van Sri Lanka die ceremoniële offers van voedsel brengen aan de monniken op de 8e dag, in de derde maand, en op iedere verjaring van het overlijden van de ouders. Verdiensten van deze goede daden wordt na de ceremonie geofferd aan de overledene. Bovendien is een boeddhist na elke puñña kamma (goede handeling) nooit nalatig om aan zijn ouders te denken en verdiensten over te brengen. Zo wordt de loyaliteit en dankbaarheid, geadviseerd door de Boeddha, aan ouders getoond.

^[17] Letterlijk: 'tot mensen in de omgeving' (parijana).